Zmagasz się z bólem głowy i często zastanawiasz się więc nad ty m, czego unikać przy migrenie? – Warto uczulić pacjenta na to, by spróbował zidentyfikować czynniki, które w jego przypadku wyzwalają napad migreny i dołożył starań, aby je wyeliminować – mówi dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak, prezes Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy.
Jak pozbyć się bólu głowy? Migrena: czego unikać
Jak częstym problemem jest migrena?
Migrena pozostaje jednym z najczęstszych schorzeń neurologicznych. Szacuje się, że w populacji ogólnej migrena dotyka nawet 15 proc. osób. Niestety, mimo stosunkowo wysokiej zapadalności migrena nadal jest chorobą bagatelizowaną – wielu chorych nie trafia do neurologów i „leczy” się samodzielnie. Częściej chorują osoby w wieku produkcyjnym, czyli pomiędzy 30 a 50 rokiem życia, ale migrena zdarza się również u osób starszych, a także u dzieci.
Kto choruje częściej – kobiety czy mężczyźni?
Na migrenę częściej chorują kobiety. Dzieje się tak z powodu wahań poziomu hormonów uzależnionych od cyklu miesiączkowego, zwłaszcza spadku poziomu estrogenów bezpośrednio przed krwawieniem miesięcznym. Wśród rodzajów migreny wyróżnia nawet się tzw. migrenę miesiączkową, w której napady występują tylko w czasie miesiączki lub migrenę związaną z miesiączką, kiedy ból głowy występuje zarówno w czasie miesiączki, jaki i w innych dniach cyklu.
Migrena: czego unikać, by zmniejszyć liczbę napadów w miesiącu?
Jakie czynniki mogą sprzyjać wystąpieniu napadu migreny?
Dotychczas zidentyfikowano wiele czynników wyzwalających napad migreny, jednak u każdego migrenika są one różne. To co wywołuje migrenę u jednego, niekoniecznie musi niekorzystnie oddziaływać na drugiego. Triggerem sprzyjającym migrenie mogą być np. czynniki środowiskowe, niezależne od pacjenta, takie jak np. gwałtowne wahania pogodowe, wystąpienie silnego wiatru, spadki ciśnienia atmosferycznego. Nie bez znaczenia w przypadku części pacjentów będzie też wysokość nad poziomem morza, na której się znajdują.
Czy równie istotne są czynniki związane ze stylem życia? Co powinno znaleźć się na liście „migrena: czego unikać?”
Ich rola jest bardzo istotna, tym bardziej że ich zdecydowana większość będzie od nas zależna. Przykładowo, zidentyfikowano szereg produktów spożywczych, których spożywanie przyczynia się do migrenowego bólu głowy. Są to np. ser żółty i pleśniowy, alkohol, produkty zawierające glutaminian sodu, przejrzałe banany (ze względu na zawartość tyraminy) czy czekolada. Chciałabym jednak zwrócić uwagę, że zbyt restrykcyjna dieta eliminacyjna nie jest drogą do zmniejszenia liczby dni z bólem głowy w miesiącu. Wprost przeciwnie: niedobór istotnych składników odżywczych może prowadzić do nasilenia problemu.
Ważnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu migreny będzie także stres, przemęczenie czy brak snu. Co ciekawe, choć przewlekły i doraźny stres wyraźnie sprzyjają bólom głowy, to czynnikiem wyzwalającym napad migreny bywa też nastający po okresie stresu moment odprężenia. Stąd część chorych skarży się na występowanie tzw. migreny weekendowej. Część pacjentów wskazuje też, że napad migreny wyzwalają konkretne zapachy.
Migrena: czego unikać? Pamiętaj o znaczeniu stylu życia
Jakie znaczenie dla profilaktyki migreny ma regularność rytmu dobowego oraz spożywania posiłków?
Migrenicy zdecydowanie powinni prowadzić regularny tryb życia, szczególnie istotne będzie właśnie utrzymywanie przez pacjenta regularnych godzin snu i spożywania posiłków. Zaleca się, by pacjenci z migreną pilnowali stałych pór kładzenia się spać i porannego wstawania. Zarywanie nocy w tygodniu i odsypianie w weekend może być kolejnym bodźcem wyzwalającym napad. Duże znaczenie ma także stały rytm spożywanych posiłków. Przejadanie się i odwrotnie – długie godziny bez jedzenia skutkujące hipoglikemią, to kolejny czynnik sprzyjający migrenie. Oczywiście restrykcyjne trzymanie się zasad zdrowego i regularnego trybu życia nie jest łatwe, a jako lekarze nie powinniśmy stawiać przed pacjentami wymagań nierealnych do realizacji. Warto więc uczulić pacjenta na to, by spróbował zidentyfikować czynniki, które w jego przypadku wyzwalają napad migreny i dołożył starań, aby je wyeliminować.
Czy aktywność fizyczna powinna być elementem zdrowego stylu życia zalecanego osobom cierpiącym na migrenę? Intensywny wysiłek może nasilać ból głowy.
Umiarkowany i regularny wysiłek fizyczny, szczególnie ten na świeżym powietrzu, jest jak najbardziej zalecany pacjentom z migreną. To ważny element zarówno profilaktyki, jak i leczenia migreny. Choroba nie jest przeciwwskazaniem do uprawiania sportu. Jednak intensywny wysiłek fizyczny podczas napadu migreny jest nie tylko trudny do podjęcia, ale z reguły nasila ból głowy. Nie zaleca się również podejmowania aktywności fizycznej w okresie tuż przed napadem migreny, gdy część pacjentów doświadcza tzw. aury. W takich wypadkach wysiłek sprowokuje wystąpienie napadu.
Uważaj na przyjmowanie leków przeciwbólowych
Wielu pacjentów z migreną nie trafia do neurologa i próbuje niwelować dolegliwości bólowe samodzielnie. Czy może to mieć niekorzystne konsekwencje zdrowotne?
Skutkiem braku lekarskiego nadzoru nad leczeniem migreny jest przede wszystkim nadmierne sięganie po leki przeciwbólowe. Nie wszyscy pacjenci zdają sobie niestety sprawę z tego, że zbyt częste przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, ale również stosowanych w leczeniu migreny tryptanów może mieć negatywne skutki zdrowotne. Co to znaczy zbyt częste? Dla NLPZ powyżej 15 dni w miesiącu, dla tryptanów powyżej 10. Najczęstszym powikłaniem tego rodzaju jest paradoksalnie rozwój tzw polekowego bólu głowy lub inaczej – bólu głowy związanego z nadużywaniem leków przeciwbólowych. Migrenicy zdecydowanie powinni unikać przewlekłego zażywania trójskładnikowych leków zawierających w swoim składzie kodeinę. Choć doraźnie leki te skutecznie przerywają napad migreny, to ich stosowanie obarczone jest wysokim ryzykiem rozwoju polekowego bólu głowy. Jeśli więc zauważymy, że liczba dni z bólem głowy w miesiącu stopniowo się zwiększa, a do migreny dołączają się dolegliwości o nieco innym charakterze (przede wszystkim stały, tępy, ćmiący ból), powinniśmy skonsultować się z neurologiem.
Elżbieta Trawińska
Więcej artykułów:
Chorujesz na migrenę? Na te leki uważaj, mogą powodować polekowy ból głowy
