Medycyna interesuje się kurkumą ze względu na potężne działania antyoksydacyjne. Badane są właściwości kurkumy m.in. w hamowaniu zmian w mózgu, powodowanych przez udary czy chorobę Alzheimera. Ale to dopiero początek długiej listy korzyści dla zdrowia, jakie wykazuje kurkuma.
Właściwości kurkumy cenią kucharze i świat medycyny
Właściwości kurkumy, zarówno zdrowotne, jak i smakowe sprawiły, że roślina ta jest ceniona na całym świecie. Kurkuma w terminologii botanicznej znana jest jako Curcuma longa. W języku polskim jako ostryż długi lub rzadziej jako szafranica indyjska. Należy do roślin z rodziny imbirowatych. Zarówno w farmacji, jak i kuchni wykorzystuje się jej jasnożółte, pomarańczowe, a czasem jasnobrązowe kłącza. Najczęściej suszy się je i przygotowuje w formie sproszkowanej. Takie też dostępne są powszechnie w sklepach, choć coraz częściej można spotkać świeże kłącze kurkumy.
Zdecydowana większość jej upraw znajduje się w Indiach, gdzie również spożywa się kurkumę w największych ilościach. Dlatego też większość z nas kojarzy ją właśnie z kuchnią indyjską lub proszkiem curry, w którym stanowi główny składnik. Przyprawa ta, ze względu na właściwości smakowe kurkumy, podbiła niemal cały świat. Podstawowym składnikiem kurkumy jest kurkumina, która odpowiada za charakterystyczny, pikantny smak i jej żółtą barwę.
Przez wieki kurkuma była ceniona za właściwości łagodzenia bólowych dolegliwości menstruacyjnych. Znalazła zastosowanie w terapii zarażeń pasożytniczych oraz w schorzeniach układu pokarmowego.
Właściwości kurkumy, a mózg
Obecnie medycyna interesuje się właściwościami kurkumy i jej substancjami czynnymi ze względu na potężne działania antyoksydacyjne. Najszerzej znanym zastosowaniem kurkumy w kontekście pozytywnego oddziaływania na organizm człowieka są próby hamowania z jej pomocą zmian w ośrodkowym układzie nerwowym, powodowanych przez udary czy chorobę Alzheimera. Twierdzi się, iż zawarte w kurkumie substancje, takie jak tumeron, desmetoksykurkumina (DMC) oraz bis-desmetoksykurkumina (BDMC), odpowiadają za pobudzanie komórek mózgowych. A to najprawdopodobniej pozwala na zatrzymanie pewnych efektów neurodegeneracyjnych chorób mózgu.
Kurkuma wykazuje pewne właściwości przeciwnowotworowe
Kurkuma sprawdza się także w terapii zaburzeń osobowości czy łagodnych stanów depresyjnych. Natomiast zawarta w niej kurkumina wykazuje pewne właściwości przeciwnowotworowe, poprzez oddziaływanie na różne szlaki sygnalizacji wewnątrzkomórkowej. Między innymi na: cytokiny, czynniki transkrypcyjne i geny modulujące proliferację komórkową czy procesy apoptozy.
Jednak znaczącym ograniczeniem jest słaba biodostępność kurkuminy ze względu na małą jej absorpcję, szybki metabolizm oraz łatwość eliminacji ogólnoustrojowej, co ogranicza potencjalną skuteczność w leczeniu powyższych chorób. Potrzebne są w związku z tym dalsze badania kliniczne na dużych grupach ludzi, by potwierdzić, że kurkuma i kurkumina mają przypisywane im właściwości i mogą być skutecznie stosowane w terapii i profilaktyce nowotworów.
Kurkuma, a infekcje wirusowe
Sugeruje się także, że kurkumina może zastosowanie w leczeniu zakażeń wirusowych. Badania in vitro wykazały, iż kurkuma pozwala na zahamowanie namnażania się niektórych wirusów. Zapobiega także rozwojowi infekcji bakteryjnych i grzybiczych. Inne testy potwierdziły, że kurkuma wpłynęła na obniżenie poziomu cukru i cholesterolu we krwi badanych zwierząt doświadczalnych. A także działała wspomagająco na gojenie ran i stanów zapalnych u badanych szczurów. Należy więc przypuszczać, że podobne właściwości kurkuma powinna wykazać także u ludzi, jednak w tym celu konieczne są stosowne badania kliniczne.
Czytaj więcej: Magnez w diecie – fakty i mity
Kurkuma i piperyna: po co taki duet?
By odczuć pozytywne efekty stosowania preparatów opartych na kurkumie, zarówno jako przyprawy, ale i jako suplementu diety, należy wraz z nią spożywać zawartą w ziarnach pieprzu piperynę. Po co? Takie połączenie zwiększa kilkaset razy wchłanianie kurkuminy do krwiobiegu. Piperyna ponadto wspomaga wydzielanie soków trawiennych w żołądku, trzustce i jelitach, co ma pozytywny wpływ na cały proces trawienia, a także wchłanianie cennych składników pokarmowych.
Warto nadmienić, że kurkuma praktycznie nie wpływa na kaloryczność spożywanych potraw, bowiem jej 100 g dostarcza organizmowi jedynie 390 kcal, gdzie stosowana w daniach szczypta kurkumy stanowi nie więcej niż 20 kcal. Gdy wydaje się nam, że używana w kuchni kurkuma nie ma wyrazistego smaku i zapachu, najprawdopodobniej oznacza to, że jest zwietrzała. Nie wietrzeje jednak jej barwnik, który z upodobaniem będzie farbował nasze opuszki palców i paznokcie. To akurat właściwość kurkumy, która może być nieco uciążliwa.
Właściwości kurkumy nie służą kobietom w ciąży
Trzeba jednak pamiętać, że kurkuma, choć ceniona za swoje właściwości prozdrowotne, nie powinna być spożywana przez kobiety w ciąży. Przyprawa ta pobudza bowiem skurcze macicy, co w krańcowych przypadkach może doprowadzić nawet do poronień. Kurkuma wzmaga także działanie leków przeciwzakrzepowych, a u osób chorych na kamicę żółciową zwiększa odczuwanie bólu. Zbyt wysokie dawki kurkuminy mogą mieć właściwości przeczyszczające i powodować biegunki i inne podrażnienia przewodu pokarmowego. Dotyczy to zwłaszcza nadużywanych suplementów diety. Jeśli natomiast kurkumę wykorzystujemy głównie jako przyprawę, tego typu przypadłości nie powinny się raczej pojawić.
Na koniec, tradycyjnie, polecam przepis, który pozwala wykorzystać właściwości smakowe kurkumy.
دال کا سوپ
Rośliny strączkowe, takie jak soczewica, ciecierzyca i fasola stanowią doskonałe źródło białka. Z tego też powodu chętnie są wykorzystywane w krajach Azji jako substytut mięsa, który ze względu na nakazy religijne, ale i wysoką cenę, spożywane jest okazjonalnie. Na dodatek odpowiednio doprawione, kminem rzymskim czy właśnie kurkumą, smakują doskonale.
Na łyżce roztopionego masła klarowanego podsmażam przez chwilę 1/2 łyżeczki kminu rzymskiego, 1/2 łyżeczki mielonej kolendry, 1/2 łyżeczkę mielonego czarnego pieprzu oraz 1-2 łyżeczki mielonej kurkumy. Dodaję następnie 2-3 drobno pokrojone łodygi selera naciowego oraz 1 cebulę. Smażę przez kolejne 5-7 minut. Podduszone warzywa zalewam litrem bulionu warzywnego, dosypuję 1/2 kubka czerwonej soczewicy i gotuję przez pół godziny. Po ugotowaniu zupę studzę i miksuję do postaci kremu. Przed podaniem ponownie podgrzewam i podaję gorącą, posypaną wedle uznania prażoną cebulką oraz czosnkiem. Danie to pozwala w pełni docenić właściwości smakowe kurkumy.
اپنے کھانے کا لطف اٹھاؤ!
Może Cię zainteresować: Witamina D: jaki ma związek z podatnością na choroby i tempo starzenia