Osoby o cechach narcystycznych osobowości charakteryzuje np. trudność w odczuwaniu empatii czy skupienie przede wszystkim na własnych potrzebach. Jak rozpoznać narcyza i odróżnić go od osoby posiadającej rozwiniętą inteligencję emocjonalną? Zwróć uwagę na trzy zachowania.
Kim jest narcyz: jak rozpoznać osobę z narcystycznymi zaburzeniami osobowości?
Słowem narcyzm określamy narcystyczne zaburzenia osobowości. Oczywiście, pewne cechy charakteru i zachowania, charakterystyczne dla narcyzów, będą też występowały u osób bez zaburzeń. Tyle że w znacznie mniejszym nasileniu, co nie będzie wpływało na codzienne funkcjonowanie. Na rozwój tego rodzaju zaburzeń osobowości ma naturalnie wpływ wiele czynników. Mogą one być związane z okresem dzieciństwa. To konsekwencje np. emocjonalnego chłodu, przemocy. Narcyzm może się rozwinąć jako efekt wykształcenia w dziecku przekonania, że jest warte miłości tylko wtedy, gdy zaspokoi oczekiwania rodziców.
Czym jest inteligencja emocjonalna? Pierwszy raz na gruncie psychologii termin ten pojawił się w latach 90. Dwaj amerykańscy badacze Peter Salovey i John Mayer stwierdzili, że umiejętność trafnego odczytania emocji oraz wykorzystania tej umiejętności do budowania harmonijnych relacji z innymi oraz lepszego rozumienia samego siebie to także rodzaj inteligencji. Tak właśnie odróżnili inteligencję emocjonalną od innych, poznawczych umiejętności i zdolności. Dziś uważa się, że inteligencja emocjonalna to po prostu pewne cechy osobowości oraz zdolności poznawcze, które pozwalają nam lepiej rozumieć i zarządzać emocjami własnymi i najbliższego otoczenia.
Narcyz: jak rozpoznać? Zwróć uwagę, jak ktoś zachowuje się w sytuacji konfliktu
Jak rozpoznać narcyza? Okazuje się, że istnieje prosty sposób, by wstępnie odróżnić narcyza od osoby inteligentnej emocjonalnie. Chodzi o trzy zachowania.
- Sytuacja konfliktowa
Osoba inteligentna emocjonalnie
W sytuacji konfrontacji, wykorzystuje pierwszą chwilę na introspekcję, czyli analizę własnego stanu psychicznego i tego, co w danej chwili czuje. Co ważne, bierze pod uwagę perspektywę drugiej osoby, nawet jeśli nie do końca się z nią zgadza. Nie wyklucza również swojej odpowiedzialności za konfliktową sytuację i stara się dociec jak się do konfliktu przyczyniła. Po chwili zgadza się z rozmówcą lub nie – a jeśli się nie zgadza, wyjaśnia własną perspektywę.
Narcyz
Osoba o skłonnościach narcystycznych zareaguje na sytuację konfliktu zupełnie inaczej. Jej celem będzie przede wszystkim odwrócenie jakiekolwiek odpowiedzialności za trudną sytuację od siebie. Odpowiedź na ewentualne zarzuty będzie więc brzmiała: „to nie ja”, „ja tego nie powiedziałem/nie zrobiłem”. Narcyz nie będzie analizował swoich emocji ani tego jak mógł przyczynić się do konfliktu. Skoncentruje się na przerzuceniu winy na drugą stronę.
Jak na kryzys w relacji zareaguje narcyz, a jak osoba inteligentna emocjonalnie?
- Gdy w relacji pojawia się problem
Osoba inteligentna emocjonalnie
W każdej relacji zarówno prywatnej, jak i służbowej, czasami pojawiają się kwestie problematyczne, które wymagają „przegadania”. To naturalne i osoba inteligentna emocjonalnie będzie się w takich sytuacjach starała uniknąć konfliktu. Gdy jednak problem się pojawi, zwróci się bezpośrednio do osoby zainteresowanej. Jej celem będzie przede wszystkim wyjaśnienie sprawy w taki sposób, by nie ucierpiała na tym relacja.
Narcyz
W takiej samej sytuacji narcyz nie postawi na bezpośrednią komunikację, ale wciągnie w sprawę osoby postronne. Będzie więc udawał ofiarę i „werbował” wśród znajomych osoby, które w razie czego, staną po jego stronie. Narcyz zrobi wszystko, by nastawić przeciwko osobie, z która „ma problem” wspólnych znajomych, współpracowników czy rodzinę. Nigdy nie będzie jednak działał wprost.
- A gdy już trzeba przyznać się do winy…
Osoba inteligentna emocjonalnie
Czasami każdy z nas postępuje w sposób, z którego nie jest później dumny, kierując się np. egoistycznymi pobudkami. To całkowicie normalne i przytrafia się każdemu, również osobom inteligentnym emocjonalnie. Najważniejsze jak się wtedy zachowamy. Osoba inteligentna emocjonalnie rozumie, że zachowała się niewłaściwie, będzie odczuwała poczucie winy i chęć zadośćuczynienia.
Narcyz
W takiej samej sytuacji narcyz nawet nie pomyśli, że wina leży po jego stronie i powinien wyjaśnić sytuację lub przeprosić. Będzie starał się uniknąć odpowiedzialności i przerzucić winę na drugą stronę. Odwróci więc kota ogonem i przedstawi całą sytuację tak, aby to on znalazł się na pozycji ofiary.
Oprac. Elżbieta Trawińska
Źródło:
3 Habits Signify Emotional Intelligence Versus Narcissism
Więcej tekstów:
Godzinami tkwisz na kanapie z telefonem w ręku? To może być functional freeze
