Czy tabletka „dzień po” powinna być bardziej dostępna? Stanowisko PTGiP mówi jasno: preparaty antykoncepcji awaryjnej powinny być dostępne bez recepty. Chodzi zarówno o lewonorgestrel w dawce 1,5mg, jak i octan uliprystalu w dawce 30mg.
- Tabletka „dzień po”: stanoiwsko PTGiP ukazało się 25 marca 2024 r.
- Antykoncepcja awaryjna jest stosowana po współżyciu, by zapobiec nieplanowanej ciąży.
- Tabletkę „dzień po” można zastosować, gdy stosunek odbył się bez zabezpieczenia lub zawiodły stosowane metody antykoncepcji.
- Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało, że tzw. tabletka „dzień po” będzie w Polsce dostępna bez recept
Tabletka „dzień po”: stanowsko MZ, kiedy będzie bardziej dostępna?
Przypomnijmy, w lutym br. ministra zdrowia, Izabela Leszczyna zapowiedziała, że tabletka „dzień po” będzie w Polsce dostępna bez recepty. Zapowiedź miała wejść w życie od 1 kwietnia. Jednak z obecnych komunikatów, wynika, że będzie to możliwe później, bo od 1 maja. Powód? Jeśli prezydent Andrzej Duda zawetuje ustawę o tabletce „dzień po”, to zmiana przepisów zostanie wprowadzona w drodze ministerialnego rozporządzenia. Spowoduje to jednak przesunięcie pierwotnie deklarowanego terminu.
Deklaracje resortu zdrowia wywołały skraje reakcje: od ostrej krytyki, po głośną aprobatę. Teraz głos w sprawie antykoncepcji awaryjnej zabrali eksperci z Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Stanowisko dotyczące stosowania antykoncepcji awaryjnej, zawierającej lewonorgestrel lub octan uliprystalu, ukazało się na stronie Towarzystwa w dniu 25 marca 2024 r.
PTGiP dało „zielone światło” awaryjnej antykoncepcji bez recepty
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników nie pozostawia wątpliwości: preparaty antykoncepcji awaryjnej (zarówno lewonorgestrel w dawce 1,5mg, jak i octan uliprystalu w dawce 30mg) powinny być dostępne bez recepty.
Lewonorgestrel i octan uliprystalu mają zbliżone działanie kliniczne polegające na:
hamowaniu piku LH, hamowaniu/opóźnieniu owulacji oraz blokowaniu dojrzewania
pęcherzyka dominującego w ja
Zarówno lewonorgestrel (1,5mg jednorazowo doustnie), jak i octan uliprystalu (30mg
jednorazowo doustnie), stosowane w schemacie antykoncepcji awaryjnej, nie mają wpływu na
hamowanie możliwości zapłodnienia w okresie poowulacyjnym. Nie zakłócają implantacji
zarodka w macicy, jak i nie wpływają na rozwój zarodka, płodu oraz ciąży. Czyli nie
należą do preparatów o właściwościach wczesnoporonnych” – czytamy w stanowisku PTGiP.
Jak zauważone w stanowisku, lewonorgestrel rzadziej powoduje efekty niepożądane w porównaniu z preparatem zawierającym octan uliprystalu.
Czytaj więcej: Endometrioza to choroba-kameleon. Jej objawem mogą być nie tylko bolesne miesiączki [WIDEO]
Tabletka „dzień po” u nastolatek: co mówi stanowisko?
W stanowisku odniesiono także do kwestii stosowania tabletki „dzień po” u młodocianych:
- Lewonorgestrel
U nastolatek skuteczność LNG-EC jest podobna, jak u kobiet dorosłych; brak jest jednoznacznych przeciwwskazań do stosowania LNG-EC u młodocianych. - Octanu uliprystalu
UPA-EC w celu EC jest odpowiedni do stosowania dla kobiet w wieku rozrodczym, w
tym nastolatek. Nie wykazano żadnych różnic w zakresie bezpieczeństwa lub skuteczności w
populacji nastolatek w porównaniu z kobietami dorosłymi (wg ChPL).
Tabletka „dzień po”: jak działa, kiedy jest skuteczna, czy można karmić piersią?
Lewonorgestrel (LNG) można stosować do 72 godz. po stosunku, a octan
uliprystalu (UPA) do 120 godz. od stosunku. Skuteczność UPA jest równoważna ze skutecznością LNG u kobiet, które przyjęły preparat w sytuacjach nagłych w czasie do 72 godzin po stosunku płciowym bez
zabezpieczenia lub w przypadku popełnienia błędu w czasie stosowanej aktualnie metody
antykoncepcji.
Po zastosowaniu LNG (dawka 1,5mg) lub UPA (dawka 30mg) zaleca się
dodatkowe stosowanie miejscowej metody barierowej, np. prezerwatywy do momentu
wystąpienia krwawienia miesiączkowego. A w przypadku aktualnego stosowania
doustnej antykoncepcji hormonalnej, nie należy przerywać cyklu, lecz kontynuować przyjmowanie preparatu do ukończenia opakowania. Dodatkowo, do zakończenia cyklu, należy stosować metody barierowe.
Co ważne, po przyjęciu LNG (dawka 1,5mg) lub UPA-EC (dawka 30mg) nie zaleca się
karmienia piersią (przez 8 godzin przy LNG i 7 dni przy UPA).
Niepożądane ciąże: skala zjawiska
Tzw. tabletka „dzień po” jest dostępna bez recepty w 25 krajach Europy. Szacuje się, że na świecie 44. proc. wszystkich ciąż to te niepożądane i nieplanowane (dane z lat 2010-2014). W państwach rozwiniętych odnotowano spadek o 30 proc. ciąż nieplanowanych (u kobiet w wieku 15-44 lata) z okresu 1990- 1994 roku w porównaniu do okresu 2010-2014. Z kolei w państwach rozwijających się odsetek ciąż nieplanowanych spadł o 16 proc. w tym samym czasie i tej samej grupie wiekowej.
Ewa Kurzyńska