Problemy ze snem – sen zbyt krótki, przerywany – przyspieszają starzenie się mózgu i rozwój chorób neurologicznych. Częste wybudzanie się i kłopoty z zaśnięciem w wieku 30 czy 40 lat mogą mieć poważne skutki w późniejszym okresie życia. To wnioski z dwóch niezależnych amerykańskich badań.
Czy zasypiasz z łatwością i przesypiasz większość nocy? A może budzisz się co kilka godzin i czekasz, aż zadzwoni budzik? Jakość snu ma znaczenie dla tego, jak będziemy się czuć kolejnego dnia. Ale skutki tego, jak śpimy sięgają dużo dalej. Naukowcy mają coraz więcej dowodów na to, że problemy ze snem, których doświadczamy w wieku 30-40 lat mogą się przełożyć na sprawność mózgu w jesieni życia.
Serwis Medical News Today opisuje wnioski z dwóch badań, w których naukowcy potwierdzili, że zakłócenia mogą przyczyniać się do problemów z pamięcią i funkcjami poznawczymi, co może prowadzić do większego ryzyka rozwoju demencji.
Problemy ze snem a starzenie się mózgu
W pierwszym badaniu wzięło udział 589 uczestników w wieku ok. 40 lat. Wypełnili kwestionariusz, po czym po pięciu latach ponownie odpowiedzieli na te same pytania. Naukowcy podzielili ich odpowiedzi na trzy kategorie w zależności od deklarowanej jakości snu.
Ponadto uczestnicy zostali poddani rezonansowi magnetycznemu po 15 latach od startu badań. Badanie wykazało, że kilka cech snu, w tym jego jakość, budzenie się wcześnie rano i trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu, można powiązać z przyspieszonym starzeniem się mózgu, zwłaszcza gdy problemy te utrzymywały się przez co najmniej pięć lat. Ponadto naukowcy odkryli, że średni wiek mózgu osób z grupy, która swój sen oceniła jako „średniej jakości”, był o 2,6 roku wyższy niż mózg osób, które swój sen oceniły jako dobry.
– Nasze odkrycia podkreślają znaczenie rozwiązywania problemów ze snem na wcześniejszym etapie życia dla zachowania zdrowia mózgu – podsumowała autorka badania Kristine Yaffe, profesor medycyny psychiatrii, neurologii i epidemiologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco. – Kolejne badania powinny skupiać się na znalezieniu nowych sposobów poprawy jakości snu i zbadaniu wpływu snu na zdrowie mózgu.
Istotne zastrzeżenie: uczestnicy samodzielnie zgłaszali problemy ze snem, więc trzeba wziąć pod uwagę, że mogli nie zgłosić ich precyzyjnie.
Latami pracujemy na pogorszenie funkcji mózgu
Wyniki drugiego badania zostały opisane w styczniu w czasopiśmie Neurology. Naukowcy ustalili, że osoby, które doświadczają zaburzeń snu w wieku 30–40 lat, są bardziej narażone na problemy z pamięcią i funkcjami poznawczymi w późniejszym życiu.
Przez 11 lat obserwowano grupę 526 uczestników. Przez trzy kolejne dni w roku nosili oni na nadgarstku czujniki, które rejestrowały godziny kładzenia się spać i pobudki. Badanie uzupełniły ankiety. Uczestnicy oceniali jakość snu w skali od zera do 21. Ponadto przeszli szereg testów pamięci i myślenia.
Po uwzględnieniu wieku, płci, rasy i wykształcenia badacze zauważyli, że osoby z najbardziej zakłóconym snem były ponad dwukrotnie bardziej narażone na problemy z wydajnością poznawczą w późniejszym życiu, niż osoby z najmniej zakłóconym snem.
– Nawet we wczesnej dorosłości jakość snu skutkuje wymiernymi zmianami w funkcjonowaniu poznawczym w drugiej połowie życia. Wyniki badania potwierdzają znaczenie jakości snu w odniesieniu do wydajności poznawczej – powiedział David Merrill, lekarz medycyny, psychiatra geriatryczny i dyrektor Pacific Brain Health Center w Kalifornii w Pacific Neuroscience Institute, który nie był zaangażowany w badaniu.
Dieta a bezsenność – co jeść, by dobrze spać?
Zaburzenia snu mogą wynikać z bardzo różnych powodów. To stres, choroba neurologiczna, nieodpowiednie warunki dla snu (zbyt wysoka temperatura w sypialni, latające owady). Do złego snu może się także przyczynić nieodpowiednia dieta. Ale, uwaga! Wybór odpowiednich produktów może z kolei wzmocnić sen.
Według artykułu z 2021 r. opublikowanego w „Annual Review of Nutrition”, tryptofan obecny w produktach takich jak orzechy, nasiona i rośliny strączkowe może być przekształcany w melatoninę, wspomagającą cykl snu. Jest tak zwłaszcza jeśli spożywasz te produkty razem z węglowodanami. Niektóre produkty mogą promować sen, ponieważ są bogate w melatoninę, takie jak migdały i orzechy włoskie. Badanie sugeruje, że składniki odżywcze zawarte w owocach, warzywach, roślinach strączkowych i chudym białku w diecie śródziemnomorskiej są istotne.
Martyna Kośka
Więcej o wpływie diety na sen piszemy tu.
Czytaj więcej:
Starzenie a choroby psychiczne. Naukowcy wykazali związek
Starzenie się pełne tajemnic. Przyspiesza dwa razy w naszym życiu
