Zaburzenia psychiczne w młodości przyśpieszają starzenie w późniejszych dekadach życia. Osoby, które niegdyś leczyły się psychiatrycznie, są bardziej narażone na ryzyko wystąpienia innych chorób i wcześniejszej śmierci. Lepsza profilaktyka zdrowia psychicznego może sprawić, że pacjenci w niezłym zdrowiu doczekają późnych lat życia.
Osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne w młodości doświadczają przyśpieszonego starzenie w wieku średnim oraz są bardziej narażone na ryzyko wystąpienia innych chorób i wcześniejszej śmierci – wynika z dwóch badań częściowo koordynowanego przez National Institute of Aging (Narodowy Instytut Starzenia). Wyniki, które ukazały się w styczniu 2024 roku, sugerują, że poprawa zdrowia psychicznego może poprawić ogólny stan zdrowia dawnych pacjentów oddziałów psychiatrycznych i wydłużyć ich życie.
Starzenie a problemy ze zdrowiem psychicznym
Czy w ogóle jest starzenie? Coraz więcej naukowców skłania się ku stanowisku, że starzenie biologiczne najlepiej rozumieć jako sieć oddziałujących na siebie czynników genetycznych i środowiskowych. Wraz z wiekiem mechanizmy naprawcze naszego organizmu zanikają, przyczyniając się do upośledzenia wielu układów i chorób, które częściej występują w późnym wieku, takich jak rak, cukrzyca, choroby układu krążenia i choroby mózgu, choroby neurologiczne. Mniej wiadomo z kolei na temat wpływu wczesnych doświadczeń życiowych na wystąpienie choroby w późniejszych latach życia.
W dwóch nowych badaniach naukowcy weryfikowali pogląd, czy osoby mające problemy ze zdrowiem psychicznym są bardziej narażone na choroby związane z wiekiem w późniejszych dekadach życia. W pierwszym przeanalizowali dane dotyczące zdrowia i śmiertelności 2 mln Nowozelandczyków w wieku 10 do 60 lat na przestrzeni kolejnych 30 lat lub do śmierci.
Analiza wykazała, że osoby przyjęte do szpitali z powodu problemów psychicznych – w tym używania substancji psychoaktywnych, zaburzeń psychotycznych, zaburzeń nastroju i zachowania – w kolejnych latach częściej zapadały na inne choroby, takie jak rak, cukrzyca i choroby układu krążenia, w młodszym wieku i umierały wcześniej niż osoby, które nie miały problemów ze zdrowiem psychicznym na wczesnym etapie życia. Osoby z chorobami psychicznymi w przeszłości były również bardziej narażone na bardziej przewlekłe schorzenia i częściej i dłużej były hospitalizowane. Wzorce te zaobserwowano u kobiet i mężczyzn.
Choroby psychiczne przyspieszają procesy starzenia
W innym badaniu opublikowanym w wydawanym przez Amerykańskie Towarzystwo Medyczne JAMA Psychiatry naukowcy zbadali tezę, że przyspieszone starzenie biologiczne może powodować wczesne pojawienie się innych schorzeń u osób, które wcześniej doświadczyły problemów psychicznych. Wykorzystali dane z badania Dunedin, w którym monitorowano stan zdrowia około 1000 osób w Nowej Zelandii w wieku od 3 do 45 lat.
Wyniki wykazały, że w średnim wieku osoby z problemami psychicznymi starzeją się szybciej, co mierzono za pomocą panelu biomarkerów oraz oceny funkcji sensorycznych, motorycznych i poznawczych. Powiązanie było znaczące nawet po uwzględnieniu przez badaczy innych czynników, które mogły potencjalnie przyspieszyć proces starzenia. Należą do nich palenie, nadwaga, niski status społeczno-ekonomiczny, wcześniejsze problemy zdrowotne, złe zdrowie w dzieciństwie lub maltretowanie.
Czytaj też:
Starzenie się pełne tajemnic. Przyspiesza dwa razy w naszym życiu
8 czynników, które mogą spowolnić starzenie
Źródło:
Richmond-Rakerd LS, et al. Longitudinal associations of mental disorders with physical diseases and mortality among 2.3 million New Zealand citizens
JAMA Network Open. 2021;4(1):e2033448. doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.33448
Wertz, J., et al. Association of history of psychopathology with accelerated aging at midlife
. JAMA Psychiatry. 2021 Feb 17;e204626. doi: 10.1001/jamapsychiatry.2020.4626
