Czy pora roku, w której zostaliśmy poczęci, może wpłynąć na naszą wagę w dorosłym życiu? Nowe badania z Japonii pokazują, że ekspozycja rodziców na zimno przed poczęciem może „zaprogramować” metabolizm dziecka na całe życie – i uchronić je przed otyłością.
Czym jest brunatna tkanka tłuszczowa?
Brunatna tkanka tłuszczowa (BAT) to specyficzny rodzaj tłuszczu. W przeciwieństwie do bardziej znanej, „białej” tkanki tłuszczowej, nie gromadzi energii, lecz ją spala. BAT odpowiada za tzw. termogenezę adaptacyjną, czyli produkcję ciepła w odpowiedzi na zimno. Jest bardziej aktywna u niemowląt, ale także dorośli zachowują jej pewne ilości, głównie w okolicach szyi i ramion.
Brunatna tkanka tłuszczowa może wpływać na masę ciała, poziom cukru i tłuszczu we krwi. A nawet ryzyko cukrzycy czy chorób serca.
Pora roku, a poczęcie: co odkryli naukowcy?
Zespół naukowców z Japonii, kierowany przez dr. Takeshiego Yoneshiro, przeanalizował dane setek zdrowych dorosłych osób. Sprawdzano ich poziom aktywności BAT za pomocą specjalistycznych badań obrazowych oraz analizowano warunki pogodowe, jakie panowały w Japonii w okresie ich poczęcia.
Wyniki? Osoby, które zostały poczęte w chłodniejszych miesiącach, miały wyższą aktywność brunatnej tkanki tłuszczowej jako dorośli, niższe BMI i mniej tłuszczu trzewnego. Efekt był widoczny niezależnie od wieku, płci czy sezonu urodzenia.
Epigenetyczne dziedzictwo zimna
Co ciekawe, badacze nie tylko oceniali wpływ warunków atmosferycznych w czasie ciąży, ale skupili się także na okresie przed zapłodnieniem. Ich wnioski wskazują, że organizm rodziców – a zwłaszcza ojca – reaguje na zimno w sposób, który może wpłynąć na ekspresję genów w komórkach rozrodczych. To oznacza, że środowisko, w jakim żyją przyszli rodzice, może pozostawić ślad w metabolizmie dziecka, zanim jeszcze dojdzie do poczęcia.
Gdzie prowadzono badania i kogo objęły?
Badania przeprowadzono w Japonii, z udziałem zdrowych dorosłych osób. Liczba uczestników była wystarczająco duża, by uzyskać statystycznie istotne wyniki i przeprowadzić modelowanie związków przyczynowo-skutkowych. Dodatkowo przeprowadzono szczegółową analizę meteorologiczną. Uwzględniającą średnie temperatury, amplitudy dobowych zmian oraz sezonowe trendy pogodowe w regionach, gdzie żyli rodzice badanych w czasie ich poczęcia.
Co to oznacza dla nas?
Choć trudno wybrać porę roku, w której się pocznie dziecko, wyniki badań rzucają światło na ogromne znaczenie środowiska i stylu życia rodziców jeszcze przed ciążą. To kolejny dowód na to, że zdrowie zaczyna się nie w momencie narodzin, ale znacznie wcześniej.
Brunatna tkanka tłuszczowa staje się też coraz bardziej interesującym celem terapii przeciw chorobie otyłościowej. Zrozumienie, jak ją aktywować – i dlaczego niektórzy mają jej więcej – może pomóc w tworzeniu skuteczniejszych metod leczenia i profilaktyki chorób metabolicznych.
Przyszłość leczenia otyłości
Wnioski z badań Japończyków mogą mieć praktyczne znaczenie dla medycyny. Jeśli uda się potwierdzić, że określone warunki środowiskowe (np. ekspozycja na chłód) wpływają na aktywność BAT, być może uda się opracować terapie, które imitują te naturalne procesy. A to mogłoby oznaczać nową drogę w leczeniu otyłości i zespołu metabolicznego. Problemów, które dotykają miliony ludzi na całym świecie.
Źródło: Nature Metabolism
Polecamy także: 13 nawyków, które pomagają w długim i szczęśliwym życiu
Do obejrzenia: Geny a długowieczność
