Ślina jest produkowana przez kilka gruczołów ślinowych w jamie ustnej. Składa się głównie z wody (około 99%). Zawiera także ponad 1000 różnych rodzajów białek i innych cząsteczek. Schorzenia takie jak kserostomia uświadamiają, jak ważna jest ślina.
- Ślina odgrywa kluczową rolę w procesie trawienia, nawilżając jedzenie, zawierając substancje pomocne w jego rozkładzie oraz minerały wzmacniające zęby i przeciwciała blokujące zarazki.
- Problemy związane ze śliną, takie jak suchość w jamie ustnej lub nadmierne ślinienie, mogą mieć istotny wpływ na komfort życia i zdrowie, w tym trudności w połykaniu, żuciu, mówieniu oraz zwiększone ryzyko próchnicy i infekcji jamy ustnej.
- Suchość w jamie ustnej może być spowodowana przez wiele czynników, w tym leki, niektóre schorzenia oraz nieprawidłowe działanie gruczołów ślinowych, podczas gdy nadmierne ślinienie może być objawem infekcji lub zaburzeń układu nerwowego.
- Ważne jest, aby być regularnie monitorować ilość oraz jakość śliny, a także konsultować się z lekarzem lub dentystą w przypadku jakichkolwiek problemów z nią związanych. To ważne, bo mogą być wczesnymi objawami chorób lub zaburzeń.
Ślina, zwana też plwociną, pełni wiele ważnych funkcji. Pomaga nawilżyć jedzenie, co wpływa na jego smak i ułatwia połykanie. Zawiera białka, które pomagają rozkładać pokarm i rozpoczynają proces trawienia. Ślina zawiera także minerały, które mogą wzmacniać zęby i zapobiegać próchnicy. Zawiera również przeciwciała, czyli cząsteczki, które blokują zarazki i pomagają utrzymać Twoją buzię czystą i zdrową.
Po co nam ślina?
Ślina może również dawać wskazówki dotyczące zdrowia. Testy śliny mogą szybko wykrywać pewne infekcje, takie jak HIV lub COVID-19, bez konieczności pobierania krwi do testów.
„Nie myślimy o ślinie zbyt często, ale jest częścią naszego życia. Kiedy jesteśmy zdrowi, cały czas wytwarzamy ślinę” – mówi dr Blake Warner, dentysta i badacz. „Ślina nawet odgrywa rolę w naszej zdolności do komunikowania się. Kiedy rozmawiamy, nasze wargi, język i zęby poruszają się w sposób zależny od wilgoci w jamie ustnej”.
Kserostomia – za mało śliny?
Jeśli masz wrażenie, że nie masz wystarczająco dużo śliny, jest to stan nazywany suchą jamą ustną. Lekarze nazywają to kserostomia. Może być spowodowane zmniejszeniem ilości wytwarzanej śliny lub zmianami w składzie śliny, które sprawiają, że jest inna w dotyku.
„Sucha jama ustna może być po prostu uciążliwa, pojawiając się krótkotrwale, jeśli jesteś odwodniony, zestresowany lub przyjmujesz pewne leki” – mówi Warner. „Ale jeśli się utrzymuje, może mieć poważny wpływ na jakość życia i ogólny stan zdrowia. Może sprawić, że połykanie staje się trudne i zmniejszyć Twoją zdolność do smakowania i cieszenia się jedzeniem”. Sucha jama ustna może również utrudnić żucie i mówienie. A także zwiększyć ryzyko próchnicy i infekcji jamy ustnej.
Kserostomia może mieć wiele przyczyn. Wiele leków ma skutki uboczne, które mogą zmniejszyć przepływ śliny. Pewne metody leczenia raka mogą uszkodzić gruczoły ślinowe. Niektóre choroby mogą wywoływać suchość w jamie ustnej. Należą do nich cukrzyca, AIDS i choroba Sjögrena.
Choroba Sjögrena to nie kserostomia
Choroba Sjögrena uszkadza gruczoły produkujące ślinę i łzy. Powoduje to suchą jamę ustną i oczy. Może być trudno zdiagnozować, ponieważ jej objawy różnią się i są podobne do innych schorzeń. Warner i inni naukowcy poszukują lepszych sposobów diagnozowania, leczenia i zapobiegania temu zaburzeniu.
Ślinotok – za dużo śliny
W przeciwieństwie do suchej jamy ustnej, niektórzy ludzie czują, że mają zbyt dużo śliny. Kiedy masz tak dużo śliny, że wylewa się poza twoje usta, nazywa się to ślinotokiem. U dorosłych jest normalne, że wydziela się podczas snu. Niemowlęta i małe dzieci często również ślinią się. Ale czasami ślinienie może być objawem pewnych infekcji lub zaburzeń układu nerwowego, takich jak choroba Parkinsona lub udar. Metody leczenia ślinotoku mogą się różnić, w zależności od przyczyny.
Ślina – nie ma się czego wstydzić
Jeśli masz obawy związane ze śliną i jamą ustną, ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem.
„W naszym społeczeństwie możemy uważać, że ślina jest obrzydliwa lub nieprzyjemna. Dlatego niektórzy ludzie mogą wahać się przed rozmową z lekarzem lub dentystą o jakichkolwiek problemach związanymi ze śliną, które mają” – mówi Warner. „Ale objawy ślinowe mogą być wczesnymi oznakami choroby, więc warto o tym wspomnieć. Ważne jest, aby być świadomym znaczenia śliny dla zdrowia jamy ustnej”.
Ślina – proste porady
Łagodzenie objawów suchości jamy ustnej można łatwo wspomóc:
- Pij dużo wody.
- Żuj gumę bez cukru lub ssij cukierki bez cukru, aby stymulować przepływ śliny.
- Unikaj tytoniu, alkoholu i napojów z kofeiną. Mogą one wysuszyć jamę ustną.
Źródło: https://newsinhealth.nih.gov/2024/01/spit-happens
Magdalena Starczak
