Dobry sen regeneruje ciało i umysł, pozwala poukładać myśli, wspiera procesy metaboliczne. W nadmiarze wszystko jednak szkodzi i spanie dłużej niż osiem godzin może skutkować osłabieniem ciała i umysłu. Osoba, która regularnie sypia dłużej niż wynika to z rekomendacji może mieć hipersomnię. Jeżeli taki stan jest przewlekły, może prowadzić do chorób sercowo-naczyniowych.
W życiu ważna jest równowaga. Dotyczy to także snu: niewskazany jest jego niedobór, ale też przesypianie zbyt długich godzin może okazać się na dłuższą metę szkodliwe.
Jaka ilość snu jest najzdrowsza?
Wiele zależy od wieku. Oto rekomendacje amerykańskiej Fundacji Snu dla poszczególnych grup wiekowych:
- 0 – 3 miesiące -> 14-17 godzin (włączając drzemki)
- 4-11 miesięcy -> 12-15 godzin (włączając drzemki)
- 1 – 2 lata -> 11- 14 godzin (włączając drzemki)
- 3 – 5 lat -> 10- 13 godzin
- 6 – 13 lat -> 9 – 11 godzin
- 14 – 17 lat -> 8- 10 godzin
- 18 – 64 lata –> 7 – 9 godzin
- Powyżej 65 lat -> 7-8 godzin
Zaburzenia snu, które polegają na zbyt długim czasie snu i/lub nadmiernej senności w ciągu dnia, to hipersomnia.
Nie odnosi się ona do sytuacji jednorazowych lub występujących raz na kilka tygodni. Problem pojawia się, gdy czas snu wynosi powyżej 10 godzin na dobę, a po przebudzeniu człowiek wcale nie czuje się wyspany i pełny energii, ale zmęczony, ospały i najchętniej ponownie by się położył.
Posłuchaj podcastu: sekrety dobrego snu
Hipersomnia: jak się czujemy, gdy za długo śpimy?
Paradoksalnie niewystarczająca ilość snu – jak i nadmierny czas spędzony w łóżku – mogą być przyczyną podobnych problemów. Należą do nich:
- problemy z pamięcią i koncentracją,
- rozdrażnienie i irytacja z błahych powodów
- powracające uczucie lęku i niepokoju,
- spowolnienie mówienia
- senność po jedzeniu,
- brak energii,
- omamy przysenne.
Osobie chorującej na hipersomnię trudno jest prowadzić życie zawodowe i rodzinne.
Skutki nadmiernej ilości snu
Rodzaj i intnsywność powikłań powiązanych z nadmierną ilością snu zależą od tego, czy o hipersomni można mówić od niedawna, czy też trwa od dłuższego czasy. W początkowym okresie pacjent może skarżyć się na rozdrażnienie, problemy z koncentracją i poczucie zmęczenia. Regularne przesypianie nadmiernej liczby godzin może prowadzić do:
- otyłości
- chorób sercowo-naczyniowych
- udaru
- chorób serca
- cukrzycy.
O stanie chronicznym możemy mówić, gdy hipersomnia trwa co najmniej miesiąc.
Hipersomnia: jak stawia się diagnozę?
Hipersomnię diagnozuje się dopiero, gdy wchodzi w stan chroniczny, czyli trwa od co najmniej miesiąca. Diagnozowanie nie jest proste, bo nadmierna ilość snu może wynikać z innych chorób i zaburzeń. Lekarz powinien wykluczyć:
- choroby psychiczne
- choroby układu krążenia, nerwowego, pokarmowego, infekcje bakteryjne i grzybicze, urazy głowy
- stres i silne emocje,
które również mogą manifestować się poprzez wprowadzenie pacjenta w długi sen.
Aby mieć pewność co do diagnozy, lekarze zlecają z reguły pełny pakiet badań, w skład których wchodzą:
- tomografia głowy
- kwestionariusz Skali Senności Epworth
- test utrzymania czuwania
- badanie EEG.
Skala Senności Epworth to skala samooceny stosowana w ocenie zaburzeń snu, między innymi w diagnostyce zespołu obturacyjnego bezdechu sennego. Pacjent ma za zadanie odpowiedzieć na pytanie, jak duża jest szansa, że zapadnie w drzemkę w różnych sytuacjach (np. gdy jedzie samochodem jako pasażer albo w trakcie odpoczynku po posiłku w pozycji siedzącej).
Test utrzymania czuwania polega natomiast na pozostawieniu pacjenta na fotelu w ciemnym pomieszczeniu. Test składa się z czterech 40-minutowych cykli, w czasie których rejestrowana jest czynność mózgu. W tym czasie pacjent ma za zadanie nie zasnąć.
Jak leczyć hipersomnię?
Podstawą leczenia jest terapia poznawczo-behawioralna, którą prowadzi psychoterapeuta. Jeśli nie przyniesie ona skutku, włączana jest także farmakologia. Leki są na receptę, więc wszystko odbywa się pod okiem lekarza.
Pacjent również ma swoje zadania w procesie leczenia. Powinien dbać o higienę snu: utrzymywanie w sypialni optymalnej temperatury, zakup wygodnego materaca, ustawienie budzika, tak by spać nie dłużej niż 8-9 godzin. Powinien też unikać drzemek w ciągu dnia – lekarz określi, czy dopuszczalna jest jedna czy w ogóle powinien z nich zrezygnować.
Martyna Kośka
Warto przeczytać: Jak płeć wpływa na sen?
Źródło: Healthline
