Wspólna podróż z psem może być wspaniałą przygodą. Z roku na rok opiekunowie coraz chętniej zabierają psiaki w przeróżne zakątki świata. Wiele psów podróżuje bardzo chętnie ze swoimi opiekunami i nie odczuwają z tego powodu większego dyskomfortu. Niestety dla niektórych te wspaniałe przygody związane z podróżą może pokrzyżować kłopotliwa choroba lokomocyjna. Jakie objawy jej towarzyszą? Czy można jej jakoś zaradzić? Czym jest lęk przed podróżą?
Kinetoza, czyli choroba lokomocyjna
Choroba lokomocyjna (kinetoza) to schorzenie wynikające z nieprawidłowej percepcji bodźców ruchowych przez układ równowagi. Mózg zwierzęcia podczas poruszania się różnymi środkami transportu, odbiera w tym samym czasie informacje o ruchu i spoczynku.
Tak jak w przypadku ludzi, tak i u psów za chorobę lokomocyjną odpowiada narząd przedsionkowy.
Głównym mechanizmem sprawczym jest stymulacja aparatu przedsionkowego w uchu wewnętrznym. Łączy się on z ośrodkiem wymiotnym, obecnym w pniu mózgu. Kiedy układ równowagi nie działa prawidłowo, odbiera sprzeczne sygnały z narządów zmysłów: oczu i ucha wewnętrznego oraz receptorów kinetycznych. Dochodzi wówczas do dezorientacji.
Choroba lokomocyjna u psów najczęściej występuje u młodych zwierząt, do drugiego roku życia. Szczenięta powinny być stopniowo przyzwyczajane do podróżowania.
U niektórych szczeniąt układ przedsionkowy nie jest w pełni rozwinięty, przez co mogą być one bardziej podatne na rozwój choroby lokomocyjnej. W miarę dorastania, zdolność przystosowywania się do różnych warunków wzrasta. Objawy choroby lokomocyjnej wraz z wiekiem mogą ustąpić, lecz nie zawsze tak jest. Choć spora część psów z niej wyrasta, to u niektórych może pozostać do końca życia.
Choroba lokomocyjna wbrew pozorom nie jest zjawiskiem rzadkim. Objawy lęku przed podróżą lub choroby lokomocyjnej to dość częsta przypadłość u psów. Szacuje się, że nawet 20% psów może zmagać się z chorobą lokomocyjną. Ciekawe jest to, że niektóre rasy są do niej predysponowane, np. beagle, labradory czy buldożki francuskie. Objawia się często podczas podróży. Psy, u których ona występuje, są szczególnie wrażliwe na zmiany pozycji ciała i ruch pojazdu. Kręte trasy podróży mogą być powodem dyskomfortu u psa. Choroba ta może być przyczyną lęku przed podróżowaniem danym środkiem transportu.
Jak rozpoznać chorobę lokomocyjną u psa?
Chorobę lokomocyjną charakteryzują objawy związane z pobudzeniem układu nerwowego autonomicznego i przywspółczulnego. Na początku widoczne jest zaniepokojenie i niechęć wsiadania do danego środka transportu. Choroba lokomocyjna u psów nie ogranicza się tylko wyłącznie do samochodu. Loty samolotem czy rejsy łodzią również mogą powodować takie objawy. U psów w podróży często można zaobserwować takie objawy kliniczne jak nudności, wymioty, niepokój, dyszenie, oblizywanie warg, ślinienie się, mlaskanie, przyspieszony oddech, drżenie. Niektóre zwierzęta mogą być pobudzone lub apatyczne. Warto więc bacznie obserwować swojego pupila podczas jazdy i odpowiednio wcześnie zainteresować się tym, czy pies ma chorobę lokomocyjną.
Warto przeczytać: Kleszcze u psa
Czy chorobę lokomocyjną u psów można leczyć?
U psów z chorobą lokomocyjną stosuje się leki przeciwwymiotne lub przeciwhistaminowe. W przypadku leków przeciwhistaminowych należy pamiętać, że są one przeciwwskazane u zwierząt z napadami padaczkowymi, chorobami serca i nadciśnieniem. Leki przeciwhistaminowe niestety mogą wywoływać skutki uboczne takie jak senność, uczucie suchości w jamie ustnej, brak oddawania moczu.
Istotne jest znalezienie przyczyny konkretnych objawów, które świadczą o kinetozie u psa. U psów, u których głównym problemem jest utrzymanie równowagi, zwykle obserwuje się nudności i wymioty. Sytuacja ta będzie wymagała podania leków przeciwwymiotnych. Z kolei u psów stresujących się podróżą, należy rozpocząć proces odwrażliwiania jazdy danym pojazdem oraz leków lub suplementów, które będą miały działanie wyciszające. Mogą zdarzyć się również sytuacje, w których z powodu tego, że pies stresuje się podróżą, ponieważ jest mu niedobrze. Wówczas działanie musi być dwutorowe. Nie należy podawać leków na chorobę lokomocyjną na własną rękę.
Lęk przed podróżą czy choroba lokomocyjna?
W parze z chorobą lokomocyjną u psa idzie pojęcie „lęku przed podróżą”. Wielu opiekunów zastanawia się, czy ich pupil ma chorobę lokomocyjną, czy może lęk przed podróżą. Lęk przed podróżą występuje niezależnie od czynników zewnętrznych i to odróżnia go od strachu. Jest to bardziej ogólna odpowiedź psychiczna na stres związany z podróżą. Rozwija się zwykle w wyniku niewłaściwie przeprowadzonej socjalizacji w pierwszych miesiącach życia szczenięcia lub gdy zwierzę w wieku 8-10 tygodni doświadczyło silnego strachu podczas podróży danym środkiem transportu. Dzieje się tak, ponieważ w tym okresie szczenięta są szczególnie wrażliwe na negatywne bodźce. W tym czasie bodźce te mogą trwale zapisać się w układzie limbicznym odpowiadającym za pamięć.
Zaburzenia lękowe różnią się jednak od choroby lokomocyjnej u psów:
- Najważniejszą różnicą między lękiem przed podróżą a chorobą lokomocyjną jest to, że lęk nie zawsze związany jest z ruchem. Objawy lęku u psa mogą być zauważalne już przed rozpoczęciem podróży, nie tylko w jej trakcie.
- Ponadto obok typowych objawów obserwuje się u zwierzęcia zachowania obronne: ucieczka, znieruchomienie, uległość, szukanie kontaktu z opiekunem, agresja defensywna.
- W przypadku lęku przed podróżą również można zastosować leczenie farmakologiczne, ale należy wprowadzić również terapię behawioralną. Każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie.
Choroba lokomocyjna u psów: piśmiennictwo
1. Blanda N. (2019). Choroba lokomocyjna lub lęk u psa w podróży – postępowanie farmakologiczne i behawioralne. Magazyn Weterynaryjny; 6.
2. Coates J. R. (2021). Motion sickness in animals. MSD Manual.
3. Falconer-Taylor R., Kłosiński A., Neville P.: Neurofizjologiczne podstawy reakcji strachu i metody leczenia zaburzeń zachowania związanych z lękiem i niepokojem u psów. Cz. I. Magazyn Weterynaryjny, 2014, 23, 203, 654-658.
4. Horwitz D.F., Mlls D.S.: Medycyna behawioralna psów i kotów. Galaktyka, Łódź, 2016
