Burak, znane od starożytności warzywo o charakterystycznej rubinowej barwie, zyskuje coraz większe uznanie nie tylko ze względu na smak, ale także ze względu na potencjalne korzyści zdrowotne. W ciągu ostatnich lat, nie tylko smakosze, ale również sportowcy oraz osoby dbające o zdrowie, zaczęły doceniać jego niezwykłe właściwości.
Burak a wydajność sportowa
Badania potwierdzają, że azotany zawarte w buraku są coraz bardziej popularnym „dopingiem natury” dla sportowców. Te nieorganiczne związki, przekształcane w organizmie w tlenek azotu (NO), posiadają niezwykle korzystne właściwości:
- Rozszerzają naczynia krwionośne: ułatwiają przepływ tlenu i substancji odżywczych do mięśni, co zwiększa ich wydolność i przyspiesza regenerację.
- Zwiększają produkcję energii: poprawiają wykorzystanie tlenu przez komórki mięśniowe, pozwalając na intensywniejsze treningi.
- Zmniejszają dolegliwości bólowe mięśni: przyśpieszają usuwanie toksyn z organizmu, łagodząc ból po wysiłku.
Suplementacja azotanami z buraka może poprawić wydajność w różnych dyscyplinach sportowych, takich jak bieganie, kolarstwo czy pływanie. Jednak warto zachować pewną ostrożność, zwłaszcza u osób dobrze wytrenowanych oraz starszych. Należy unikać długotrwałego spożywania dużych ilości azotanów, które mogą wiązać się z pewnymi ryzykami:
- Nadmierne spożycie azotanów może prowadzić do wytwarzania związków kancerogennych, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia.
- Suplementacja azotanami może być mniej skuteczna u osób z dobra kondycją fizyczną lub u osób starszych, co wymaga indywidualnego monitorowania i dostosowania dawki.
- Wskazane jest monitorowanie reakcji organizmu na suplementację, aby uniknąć ewentualnych negatywnych skutków dla zdrowia.
Czytaj także: Dieta a spodziewane efekty – zagubieni w labiryncie zdrowego odżywiania
Burak w profilaktyce nadciśnienia tętniczego
Azotany z buraka mogą również obniżać ciśnienie krwi, co czyni go cennym warzywem w profilaktyce nadciśnienia tętniczego. Mechanizm działania polega na przekształcaniu azotanów w tlenek azotu, który rozszerza naczynia krwionośne, ułatwiając przepływ krwi.
Kliniczne badania potwierdziły, że sok z buraka może być skutecznym sposobem obniżania ciśnienia krwi u osób z nadciśnieniem tętniczym lub stanem przednadciśnieniowym. Należy jednak zwrócić uwagę na zawartość sodu w kiszonym soku z buraka, co może negatywnie wpływać na ciśnienie krwi.
Podsumowanie
Burak nie tylko dostarcza azotany, ale jest również źródłem wielu innych składników odżywczych. Zaleca się spożywanie świeżo wyciskanego soku z buraka jako elementu zrównoważonej diety, z uwzględnieniem dostosowania dawki pod kontrolą lekarza. Burak, od korzeni do zdrowia, to nieocenione warzywo o wszechstronnych korzyściachniezwykle wartościowy zarówno dla sportowców, jak i osób dbających o zdrowy styl życia.
Piśmiennictwo:
1. Dorożyński B., Osowski M., Balwierz R., Biernat P., Jasicka-Misiak I., Application of beetroot’s nitrates juice in team sports, „Sci. Sports” 2023 Mar;38(2), s. 109–115.
2. Vicente-Salar N., Fuster-Muñoz E., Martínez-Rodríguez A., Nutritional Ergogenic Aids in Combat Sports: A Systematic Review and Meta-Analysis, „Nutrients”. Jun 2022;14(13), s. 2588.
3. Alshafie S., El-Helw G.O., Fayoud A.M. i wsp. Efficacy of dietary nitrate-rich beetroot juice supplementation in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD): A systematic review and meta-analysis, „Clin Nutr ESPEN.” Apr 2021;42, s. 32–40.
4. Benjamim C.J.R., Porto A.A., Valenti V.E. i wsp. Nitrate Derived From Beetroot Juice Lowers Blood Pressure in Patients With Arterial Hypertension: A Systematic Review and Meta-Analysis, „Front Nutr.” Mar 2022;9:(82), s. 30–39.
5. Bonilla Ocampo D., Paipilla A., Marín E. i wsp. Dietary Nitrate from Beetroot Juice for Hypertension: A Systematic Review, „Biomolecules”, Nov 2018;8(4), s. 134.
6. Borghi C., Cicero A.F.G., Nutraceuticals with a clinically detectable blood pressure‐lowering effect: a review of available randomized clinical trials and their meta‐analyses, „Br J Clin Pharmacol.” Jan 2017;83(1), s. 163–71.
7. Wong T.H., Sim A., Burns S.F., The Effect of Beetroot Ingestion on High-Intensity Interval Training: A Systematic Review and Meta-Analysis, „Nutrients”. Oct 2021;13(11), s. 3674.
8. Jones A.M., Vanhatalo A., Seals D.R. i wsp. Dietary Nitrate and Nitric Oxide Metabolism: Mouth, Circulation, Skeletal Muscle, and Exercise Performance, „Med Sci Sports Exerc.” Feb 2021;53(2), s. 280–94.
9. Milton-Laskibar I., Martínez J.A., Portillo M.P., Current Knowledge on Beetroot Bioactive Compounds: Role of Nitrate and Betalains in Health and Disease, „Foods”. Jun 2021;10(6), s. 1314.
10. Zamani H., De Joode M.E.J.R., Hossein I.J. i wsp., The benefits and risks of beetroot juice consumption: a systematic review, „Crit Rev Food Sci Nutr.”Mar 2021;61(5), s. 788–804.
11. Domínguez R., Cuenca E., Maté-Muñoz J. i wsp., Effects of Beetroot Juice Supplementation on Cardiorespiratory Endurance in Athletes. A Systematic Review, „Nutrients” Jan 2017;9(1), s. 43.