Brzydki zapach z pyska u pupila, utrzymujący się długotrwale nie świadczy o niczym dobrym. Niestety, wciąż wielu właścicieli zwierząt uważa, że nieprzyjemny zapach z jamy ustnej zwierzęcia to nic niepokojącego. Tymczasem brzydki zapach z pyszczka może być oznaką poważnego problemu zdrowotnego.
- Jedną z najczęstszych przyczyn nieświeżego oddechu jest choroba przyzębia. Obecnie przyjmuje się, że jej częstość sięga nawet 80% psów i kotów w wieku poniżej 3 lat.
- Zakażenia jamy ustnej mogą być przyczyną chorób ogólnoustrojowych. Bakterie z jamy ustnej mogą dostać się do dolnych dróg oddechowych i powodować zapalenie płuc.
- Dla niektórych właścicieli zwierząt nadal dziwny jest fakt mycia zębów psom i kotom. Jest to absolutna podstawa dbania o zdrowie jamy ustnej. Obok mycia zębów, bardzo ważne miejsce w profilaktyce zajmują wizyty u stomatologów weterynaryjnych.
- Do mycia zębów i kontrolowania jamy ustnej warto przyzwyczajać zwierzę od młodości, dzięki czemu pielęgnacja nie będzie wyglądała jak walka o przetrwanie.
Mikrobiota jamy ustnej zwierząt
Trzeba pamiętać, że jama ustna nie jest sterylnym miejscem. Mikrobiota jamy ustnej to złożona społeczność. Występuje tu wiele gatunków komensalnych, które uznaje się za część zdrowego mikrobiomu jamy ustnej. W tej społeczności znajdują się też bakterie oportunistyczne, czyli takie, które z natury są niegroźne, ale kiedy stworzy się im idealne warunki, mogą powodować choroby jamy ustnej. Przejściowa halitoza fizjologiczna jest wynikiem rozkładu resztek jedzenia przez bakterie. Jeśli zęby pupila nie są regularnie czyszczone, osadzają się na nich resztki jedzenia, a one stanowią wyśmienitą pożywkę dla znajdujących się w jamie ustnej bakterii.
Posłuchaj także: Dobroczynny wpływ zwierząt na nasze zdrowie
Problemy stomatologiczne
Istnieje wiele powodów, dla których oddech psa lub kota może mieć nieprzyjemny. Ten brzydki zapach z pyska nie jest problemem jedynie estetycznym. Jedną z najczęstszych przyczyn nieświeżego oddechu jest choroba przyzębia. Obecnie przyjmuje się, że jej częstość sięga nawet 80% psów i kotów w wieku poniżej 3 lat.
Wciąż mało osób zdaje sobie sprawę z tego, że powstała na zębach płytka nazębna może być źródłem wielu gatunków bakterii. Szacuje się, że płytkę nazębną tworzy 300 – 350 gatunków bakterii. Wszystkie wytwarzają przeróżne metabolity, które mogą wpływać na zdrowie zwierzęcia nie tylko w obrębie jamy ustnej.
Płytka nazębna powoduje zapalenie dziąseł. Jeśli na typ etapie nie będzie interwencji ze strony opiekuna, w jamie ustnej pupila pojawią się przy zębach kieszonki patologiczne, które stwarzają idealne warunki dla rozwoju bakterii beztlenowych. Płytka nazębna indukuje kaskadę zapalną, która prowadzi do destrukcji tkanek przyzębia. Zapalenie dziąseł, a następnie tkanek może prowadzić do przewlekłej infekcji jamy ustnej, bakteriemii, bólu i utraty zębów.
Choroba przyzębia wiąże się z licznymi, miejscowymi powikłaniami, często bardzo bolesnymi. Zwierzę nie powie tego opiekunowi. Wiele zwierząt przez długi czas maskuje objawy chorobowe, wiec tak naprawdę, kiedy opiekun zaczyna zauważać objawy, to najczęściej są to już bardzo poważne problemy zdrowotne. Niestety, pierwsze sygnały są też często bagatelizowane.
Zakażenie jamy ustnej, a choroby układowe
Zakażenia jamy ustnej mogą być przyczyną chorób ogólnoustrojowych. W jaki sposób? Bakterie patogenne wytwarzają toksyczne metabolity, które powodują zmniejszanie się spoistości tkanki w jamie ustnej. Należy również pamiętać o tym, że tkanki przyzębia są bogato unaczynione, dzięki czemu umożliwione jest przedostawanie się bakterii i ich metabolitów do krwi.
Przejściowa bakteriemia może być powodem bakteryjnego zapalenia wsierdzia. Najbardziej narażone na to są zwierzęta z problemami kardiologicznymi. Bakteryjne zapalenie wsierdzia jest bardzo poważną chorobą i niestety często śmiertelną. Do jej rozwoju dochodzi wskutek zakażenia zastawek lub śródbłonka serca. Badania naukowe w znacznym stopniu potwierdzają, że bakterie, które znajdują się w jamie ustnej oraz te na zastawkach serca są bardzo podobne. Na tej podstawie można stwierdzić, że choroby przyzębia są przyczyną bakteryjnego zapalenia wsierdzia.
Choroby przyzębia, a problemy z nerkami u kotów
Istnieją przypuszczenia, że choroba przyzębia może być czynnikiem ryzyka przewlekłej choroby nerek u kotów. Mechanizm ten nie został jeszcze dokładnie poznany. Wiadomo jednak, że długotrwała bakteriemia prowadzi do odkładania się kompleksów immunologicznych w nerkach, a one są przyczyną śródmiąższowego i odmiedniczkowego zapalenia nerek. Ponadto, krążące we krwi kompleksy immunologiczne mogą być także przyczyną nawracających zapaleń stawów.
Bakterie z jamy ustnej mogą dostać się do dolnych dróg oddechowych i powodować bakteryjne zapalenie płuc. Toksyczne metabolity wytwarzane przez bakterie mogą być przyczyną wstrząsu septycznego, udaru, mózgu i przewlekłego zapalenia opon mózgowych u czworonoga.
Brzydki zapach z pyska u pupila, a choroby metaboliczne
Nieprzyjemny zapach z jamy ustnej może wskazywać także na występowanie chorób metabolicznych: cukrzycy, czy chorób wątroby. Dość zapomnianą przyczyną przykrego oddechu są też choroby układu pokarmowego. Halitoza może mieć związek z refluksem żołądkowo – przełykowym. U kotów nieświeży oddech może być spowodowany kaliciwirozą, w przebiegu której powstają nadżerki na podniebieniu i języku. Nieświeży oddech może być również wynikiem zapalenia gardła lub migdałków, które często prowadzą do powstawania ropni mających nieprzyjemny zapach.
Mycie zębów u psa lub kota: jak przyzwyczaić zwierzę?
Dla niektórych właścicieli zwierząt nadal dziwny jest fakt mycia zębów psom i kotom. Jest to absolutna podstawa dbania o zdrowie jamy ustnej. Obok mycia zębów, bardzo ważne miejsce w profilaktyce zajmują wizyty u stomatologów weterynaryjnych. To, co widać w jamie ustnej zwierząt to tylko wierzchołek góry lodowej. Do 2/3 zęba znajduje się wewnątrz dziąsła. Bez badania radiologicznego zębów można przeoczyć nawet 75% procesów patologicznych.
Zdrowa jama ustna nie powoduje przykrego zapachu. Do mycia zębów i kontrolowania jamy ustnej warto przyzwyczajać zwierzę od młodości, dzięki czemu pielęgnacja jamy ustnej nie będzie wyglądała jak walka o przetrwanie. Specjalne gryzaki, smakołyki, pasty, płyny do zębów nie dają gwarancji, że u psa czy kota nie odłoży się kamień nazębny, jednak mogą ten proces trochę opóźnić.
Należy używać produkty przeznaczone dla zwierząt. Niestety na rynku zoologicznym w ostatnim czasie pojawiają się wręcz magiczne produkty, których opis sugeruje, że mycie zębów jest zbędne. Należy uważać na tego typu reklamy produktów dla zwierząt, które w cudowny sposób zdejmą kamień nazębny. Nic nie zastąpi mechanicznego mycia zębów i profesjonalnego zabiegu stomatologicznego, wykonanego u lekarza weterynarii.
Podsumowanie
Zdrowa jama ustna jest bardzo ważna dla funkcjonowania całego organizmu. Brzydki oddech u pupila może stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia. Podstawą jest utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej, a więc regularne czyszczenie zębów pupilowi i wizyty u lekarza weterynarii.
Adrianna Iwan
Literatura
- Misztal A., Ceregrzyn M. (2015). Bakterie w jamie ustnej psów i ich rola w wywoływaniu chorób przyzębia. Magazyn Weterynaryjny; 10.
- Nabi S.U., Wani A.R., Shah O.S., Dey S. (2014): Association of periodontitis and chronic kidney disease in dogs. Veterinary World, 7 (6), 403-407.
- Pavlica Z., Petelin M., Juntes P., Erzen D., Crossley D. A., Skaleric U. (2008). Periodontal disease burden and pathological changes in organs of dogs. J. Vet. Dent. 25, 97–105.