Zaskakujące odkrycie przeprowadzone na mysim modelu eksperymentalnym, a opublikowane ostatnio przez „Journal of Clinical Investigation”, może doprowadzić do nowego sposobu leczenia niektórych rodzajów nowotworów, z pomocą dość nieprawdopodobnego źródła, jakim jest nasza wiedza na temat COVID-19. Mechanizm odpornościowy, który aktywował się u myszy, gdy podano im leki symulujące ciężki przebieg choroby COVID-19, dawał efekt uboczny w postaci cofania się czterech różnych rodzajów nowotworów. Jakie znaczenie ma immunoterapia?
Rewolucja w onkologii: immunoterapia
Znalezienie sposobów na zwrócenie ludzkiego układu odpornościowego przeciwko własnym komórkom nowotworowym stanowiło swego rodzaju rewolucję w onkologii ostatnich dziesięcioleci. Choć idee leżące u podstaw immunoterapii sięgają znacznie dalej, niż wielu sądzi, to niezwykle ważnym kamieniem milowym było przyznanie Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 2018 roku Jamesowi P. Allisonowi i Tasuku Honjo za ich pracę w tej dziedzinie. Wiele immunoterapii okazało się sukcesem i przyniosło korzyści niezliczonym rzeszom pacjentów. Nadal jednakistnieją osoby, u których nowotwory są oporne na obecnie dostępne metody leczenia. Głównym ograniczeniem immunoterapii jest rozwój oporności wynikający z hamowania limfocytów gospodarza za pośrednictwem nowotworu. Naukowcy pracują więc ciągle nad nowymi i ulepszonymi podejściami do terapii nowotworów. To niedawne nieoczekiwane odkrycie może prowadzić do nowej, obiecującej ścieżki.
Rola monocytów w leczeniu nowotworów – immunoterapia
Opisane w „Journal of Clinical Investigation” badanie skupiało się na typie białych krwinek zwanych monocytami. Odgrywają kluczową rolę w obronie organizmu przed infekcjami i innymi zagrożeniami. Jednak u pacjentów chorych na nowotwory monocyty mogą czasami zostać „przejęte” przez komórki nowotworowe. Te przrzekształcają je w komórki chroniące nowotwór przed układem odpornościowym. Autorzy badania odkryli jednak, że w pewnych warunkach powstaje specjalny podzbiór monocytów o właściwościach zabijających komórki nowotworowe. Jednym z warunków była ostra infekcja SARS-CoV-2, wirusem wywołującym chorobę jaką jest COVID-19. Badacze zauważyli, że u niektórych pacjentów chorych na choroby nowotworowe, którzy mieli również ciężki przebieg COVID-19, zaobserwowano zmniejszenie wielkości guzów. Monocyty tej subpopulacji są wyjątkowe, ponieważ nie przekształcają się później w komórki „przyjazne” dla nowotworów. Mają natomiast receptor powierzchniowy, który doskonale wiąże się ze specyficzną sekwencją RNA w SARS-CoV-2.
Mechanizm działania: jak SARS-CoV-2 pomaga w walce z nowotworami
Jeśli monocyt stanowił swoisty „zamek”, to idealnie pasującym „kluczem” był RNA SARS-CoV-2. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że z pewnością nie oznacza to, iż ludzie powinni aktywnie próbować zachorować na COVID-19. Z badań wynika tylko, że autorzy znaleźli sposób na pobudzenie populacji monocytów lekiem, zamiast narażać się na chorobę wirusową. W eksperymencie oceniono samce i samice myszy z czterema różnymi typami nowotworów w stadium 4: rakiem płuc, rakiem okrężnicy, rakiem sutka oraz czerniakiem. Podawano im lek stymulujący układ odpornościowy, naśladujący skutki ciężkiej infekcji COVID-19 i indukujący produkcję specjalnej subpopulacji monocytów. We wszystkich czterech typach nowotworów guzy zaczęły się zmniejszać po zastosowanym leczeniu.
Perspektywy i przyszłość badań
Chociaż odkrycia te na razie ograniczają się do myszy i potrzebne będą dalsze wnikliwe badania kliniczne, zanim jakiekolwiek ich rezultaty będzie można przełożyć bezpośrednio na ludzi, autorzy pracy zauważają, że podobne leki są już zatwierdzone do stosowania u ludzi. Biorąc pod uwagę, że agoniści NOD2 zostały już dopuszczone do obrotu, opisane przez „Journal of Clinical Investigation” wyniki mają potencjalne implikacje kliniczne dla pacjentów z nowotworami opornymi na obecnie dostępne immunoterapie. Ciężki przebieg COVID-19 zagraża życiu i jest szczególnie niebezpieczny dla osób już zmagających się z poważnymi chorobami, takimi jak właśnie choroby nowotworowe. Jeśli jednak uda się obrócić niektóre skutki zakażenia SARS-CoV-2 na naszą korzyść, omijając faktyczną część „infekcji”, może to być dobra wiadomość dla wszystkich potencjalnych pacjentów.
Piśmiennictwo:
Liu X, Ren Z, Tan C i wsp. Inducible CCR2+ nonclassical monocytes mediate the regression of cancer metastasis. J Clin Invest. 2024; 134(22): e179527. doi: 10.1172/JCI179527.
Autor:
