Dane na temat rodzaju i skali działań niepożądanych szczepień przeciwko COVID-19 pochodzą z dużego, światowego badania. W analizie zidentyfikowano dwa nowe, ale bardzo rzadkie działania niepożądane związane ze szczepionkami. To poprzeczne zapalenie rdzenia oraz ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia.
Aktywiści ruchów antyszczepionkowych podnoszą alarm, iż w największym jak dotąd badaniu poświęconym bezpieczeństwu szczepionek przeciwko COVID-19, zidentyfikowano nowe działania niepożądane. To poprzeczne zapalenie rdzenia oraz ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia. Badanie kohortowe, firmowane przez Global Vaccine Data Network, objęło 99 mln zaszczepionych osób z 10 ośrodków w ośmiu krajach. Wyniki badania opublikowano w prestiżowym czasopiśmie naukowym „Vaccine”.
Skutki uboczne szczepień: obserwowano powikłania neurologiczne i kardiologiczne
Naukowcy analizowali występowanie 13 objawów neurologicznych oraz kardiologicznych. Jakie działania niepożądane po podaniu szczepionek przeciwko COVID-19 oberwano i z jaką częstotliwością?
Stwierdzono statystycznie istotne, zwiększenie częstości występowania zespołu Guillain-Barré w ciągu 42 dni po pierwszej dawce szczepionki AstraZeneca. Oczekiwano 76 zdarzeń, a zaobserwowano 190. Zaobserwowano także zwiększenie ryzyka zakrzepicy zatok żylnych mózgu po pierwszej dawce tej szczepionki przeciwko COVID-19.
Dawka szczepionki, a ryzyko działań niepożądanych
Badanie potwierdziło także istotnie wyższe ryzyko zapalenia mięśnia sercowego po podaniu pierwszej, drugiej i trzeciej dawki szczepionek mRNA (Pfizer i Moderna) oraz zapalenia osierdzia po pierwszej i czwartej dawce szczepionki Moderna oraz trzeciej dawce szczepionki AstraZeneca w ciągu 42 dni po szczepieniu.
„Wielka populacja osób, objęta tym badaniem, zwiększyła możliwość zidentyfikowania rzadkich, potencjalnych sygnałów dotyczących bezpieczeństwa szczepionek. Byłoby to trudne w przypadku analiz dotyczących pojedynczych miejsc lub regionów. Uzyskane dane świadczą o znikomej częstości wymienionych skutków ubocznych szczepień. Świadczy o tym fakt, że wykryto je dopiero po analizie podania łącznie ponad 242 mln dawek szczepionek przeciwko COVID-19” – podkreśla pierwsza autorka pracy, Kristýny Faksovej z wydziału badań epidemiologicznych Statens Serum Institut w Kopenhadze.
Nowe, neurologiczne działania niepożądane są niezmiernie rzadkie
Oprócz znanych zagrożeń, zidentyfikowano także niepożądane odczyny poszczepienne pod postacią ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia (Acute Disseminated Encephalomyelitis: AEDM) i poprzecznego zapalenia rdzenia (Transverse Myelitis; TM). Te dwa powikłania obserwowano w przypadku szczepionek zawierających wektory adenowirusowe.
Co ważne, zbadano to dokładnie w drugim badaniu, również opublikowanym w tym samym numerze „Vaccine”. „Pod lupę” wzięto dane dotyczące 6,7 mln mieszkańców Australii. Badanie wykazało zwiększone ryzyko rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia i poprzecznego zapalenia rdzenia związane ze szczepionką AstraZeneca. Nie zaobserwowano natomiast powiązań pomiędzy szczepionkami mRNA przeciwko COVID-19, a powyższymi działaniami niepożądanymi. Stwierdzono także, że odkrycia te przekładają się na „niezwykle małe ryzyko bezwzględne” ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia (0,78 na milion dawek szczepionki) i poprzecznego zapalenia rdzenia (1,82 na milion dawek szczepionki).
Korzyści ze szczepień znacząco przewyższają związane z nimi ryzyko
Konkluzja była jednoznaczna: „Jakiekolwiek potencjalne ryzyko ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego lub poprzecznego zapalenia rdzenia należy porównać z dobrze ustalonymi korzyściami ochronnymi wynikającymi ze szczepienia przeciwko COVID-19 i jego powikłaniom”.
Co ważne, Global Covid Vaccine Safety Project oraz Global Vaccine Data Network są współfinansowane przez amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), by umożliwić porównania bezpieczeństwa szczepionek w populacjach na całym świecie.
Piśmiennictwo: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264410X24001270
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264410X24001270
