Ludzkie wirusy paragrypy (Human parainfluenza viruses; HPIVs) są grupą wirusów, należących do rodziny Paramyxoviridae i rodzaju Paramyxovirus, które stanowią przyczynę różnych rodzajów zakażeń dróg oddechowych, występujących przeważnie wśród dzieci i niemowląt. Szacuje się, że odpowiadają one za 5–20% infekcji dróg oddechowych u dzieci i poniżej 5% u dorosłych. Wyróżnia się cztery serotypy wirusów paragrypy, oznaczane liczbami 1, 2, 3 i 4. Paragrypa – co wiemy?
Paragrypa – cztery serotypy wirusów
• HPIV 1 – odpowiada za rozwój ostrego podgłośniowego zapalenia krtani, tchawicy i oskrzeli (krup wirusowy), połączonych z opuchlizną okolic strun głosowych u dzieci. Najczęściej wykrywa się go w sezonie jesienno-zimowym.
• HPIV 2 – również odpowiada za rozwój krupu wirusowego u dzieci w tym samym okresie, lecz jest rzadziej wykrywany niż HPIV 1.
• HPIV 3 – jest przyczyną zapalenia płuc i zapalenia oskrzelików u niemowląt i małych dzieci. Zakażenia nim wywoływane występują przez cały rok, ze szczytem wiosną i latem. Jest najbardziej zjadliwym typem.
• HPIV 4 (podtypy 4A i 4B) – najmniej poznany i rzadko stwierdzany jako czynnik etiologiczny zakażeń. Występuje częściej niż wcześniej sądzono, ale rzadko prowadzi do ciężkich postaci choroby.
Wirusy paragrypy przenoszą się drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzieliną dróg oddechowych. Mogą się utrzymywać w powietrzu przez ponad godzinę, a ponadto na powierzchniach pozostają aktywne nawet do 10 godzin.
Paragrypa – objawy
Okres inkubacji wynosi od 1 do 7 dni. Objawy przypominają przeziębienie i mogą obejmować: gorączkę, katar, ból gardła, chrypkę, kaszel (szczekający), a także świst wdechowy (stridor). W cięższych przypadkach pojawia się duszność. U dorosłych zakażenie często przebiega jako przeziębienie z intensywną chrypką.
Zakażenia HPIV mogą nawracać przez całe życie. U osób z obniżoną odpornością HPIV, zwłaszcza HPIV 3, może prowadzić do ciężkiego zapalenia płuc. Zgłaszano też przypadki powiązań z drgawkami gorączkowymi, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i zespołem Guillaina-Barrégo.
W krajach rozwiniętych śmiertelność pozostaje niska i dotyczy głównie dzieci, osób starszych i z obniżoną odpornością. W krajach rozwijających się wysokie ryzyko zgonów notuje się u dzieci przedszkolnych, zwłaszcza niedożywionych.
Paragrypa – rozpoznanie
Rozpoznanie stawia się na podstawie badania fizykalnego i wywiadu. Możliwe jest pobranie wymazów z nosa/gardła, wykonanie testów molekularnych, a także RTG klatki piersiowej – szczególnie u pacjentów z grup ryzyka.
Leczenie ma charakter objawowy. Stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne (ibuprofen, paracetamol), ale nie salicylany (ryzyko zespołu Reye’a). W razie powikłań – antybiotyki, leki rozszerzające oskrzela lub glikokortykosteroidy.
Brak szczepionki przeciwko HPIV – konieczne jest przestrzeganie higieny, a także unikanie kontaktu z zakażonymi. HPIV nie są spokrewnione z wirusami grypy. Grypa ma bardziej gwałtowny przebieg, częściej powoduje powikłania i posiada skuteczną profilaktykę w postaci szczepień i leków przeciwwirusowych.
Branche AR, Falsey AR. Parainfluenza Virus Infection. Semin Respir Crit Care Med. 2016; 37(4): 538-54.
Pawełczyk M, Kowalski ML. The Role of Human Parainfluenza Virus Infections in the Immunopathology of the Respiratory Tract. Curr Allergy Asthma Rep. 2017; 17(3): 16.
Shi T, Arnott A, Semogas I i wsp. The Etiological Role of Common Respiratory Viruses in Acute Respiratory Infections in Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. J Infect Dis. 2020; 222(S_7): S563-S569.
