Kilka tygodni temu media obiegła wiadomość, że naukowcy z Instytutu Wirusologii w chińskim Wuhan wykryli u nietoperzy nowego koronawirusa. Ma on wnikać do ludzkich komórek przy użyciu dokładnie tego samego mechanizmu, co SARS-CoV-2. Jednakże chociaż odkrycie to wskazuje na możliwość przeniesienia tego wirusa na populacje ludzkie, autorzy badania zwracają uwagę, że nowy koronawirus wydaje się mniej zjadliwy niż ten, który spowodował pandemię COVID-19.
Nowy koronawirus? Znaczenie enzymu ACE2
W ciągu ostatnich pięciu lat enzym znany jako ACE2 (konwertaza angiotensyny 2) zyskał światową sławę i rozgłos jako miejsce wiązania SARS-CoV-2. To zapewnia temu wirusowi możliwość wniknięcia do komórek ludzkich. Jednak sam opisany wirus, wbrew medialnym doniesieniom, nie jest wcale nowy. Zidentyfikowano go już w 2006 roku i nadano nazwę HKU5-CoV. W roku 2012 wykryto go powszechnie u nietoperzy karlików japońskich. Rzeczywiście wykorzystuje on nietoperzy wariant ACE2 do wywoływania infekcji u latających gryzoni. Jednak nie stwarzało to dla nas dotychczas żadnego zagrożenia. Jego nowo opisana linia genetyczna, określona jako linia 2 (HKU5-CoV-2), może wiązać się z ludzkim wariantem ACE2, podobnie jak ma to miejsce w przypadku SARS-CoV-2.
Możliwość transmisji międzygatunkowej
Wirus, określany teraz jako HKU5-CoV-2, wydaje się również zdolny do przyłączania się do innych wersji ACE2 u wielu różnych ssaków. To sugeruje, że może być zdolny do transmisji pomiędzy gatunkami. Wykrycie podobnych szczepów u hodowlanych norek podkreśla dodatkowo to ryzyko, wskazując, że patogen ten może już rozprzestrzeniać się w populacjach różnych zwierząt. Wyniki te wskazują, że HKU5-CoV-2 może mieć szerszy zakres wrażliwych gospodarzy niż oryginalny szczep HKU5-CoV, co podkreślają autorzy badania.
Eksperymenty z wykorzystaniem komórek ludzkich
Aby określić, jak duże zagrożenie stanowi dla nas wirus, naukowcy zbadali zdolność patogenu do wniknięcia do hodowanych in vitro komórek ludzkich. Eksperymenty wykazały, że nowy koronawirus skutecznie zaatakował komórki ludzkie wykazujące na swojej powierzchni ekspresję ACE2, ale nie miał dostępu do tych, w których brakowało tego kluczowego enzymu. Odkrycie to jest niepokojące, ponieważ sugeruje, że HKU5-CoV-2 działa poprzez ten sam mechanizm, co SARS-CoV-2.
Nowy koronawirus i potencjalne konsekwencje zdrowotne
Korzystając z modeli in vitro ludzkiego układu oddechowego i pokarmowego, autorzy badania zaobserwowali następnie, jak nowy koronawirus skutecznie replikuje się w tych tkankach. Choć wszystko to może brzmieć niepokojąco, naukowcy podkreślają, że HKU5-CoV-2 ma mniejsze powinowactwo do wiązania z ludzkim ACE2 niż SARS-CoV-2. Różne inne jego cechy również ograniczają jego potencjał wywoływania pandemii. Co ważne, dalsze eksperymenty zidentyfikowały kilka przeciwciał monoklonalnych, które wydają się skuteczne w neutralizowaniu nowego koronawirusaostępne obecn. Dostępne leki przeciwwirusowe, takie jak remdesiwir i nirmatrelwir, również skutecznie hamują replikację HKU5-CoV-2. Chociaż więc wyniki tego badania należy oczywiście traktować poważnie, nie ma jeszcze powodu do paniki. Rozwój sytuacji należy uważnie obserwować.
Piśmiennictwo:
Chen J, Zhang W, Li Y i wsp. Bat-infecting merbecovirus HKU5-CoV lineage 2 can use human ACE2 as a cell entry receptor. Cell. 2025 Feb 12: S0092-8674(25)00144-8. doi: 10.1016/j.cell.2025.01.042.
Woo PC, Lau SK, Li KS i wsp. Genetic relatedness of the novel human group C betacoronavirus to Tylonycteris bat coronavirus HKU4 and Pipistrellus bat coronavirus HKU5. Emerg Microbes Infect. 2012; 1(11): e35. doi: 10.1038/emi.2012.45.
