Podczas obserwacji nietoperzy w Brazylii naukowcy zidentyfikowali wiele różnych koronawirusów. Jest wśród nich nowy koronawirus który, jak odkryli, jest blisko spokrewniony z innym wirusem. Chodzi o wywołujący Bliskowschodni Zespół Oddechowy (Middle East Respiratory Syndrome; MERS).
Projekt badawczy mający na celu identyfikację nowych patogenów
Odkrycie to było częścią projektu mającego na celu identyfikację nowych patogenów o potencjale odzwierzęcym. To oznacza, że mogą przenosić się ze zwierząt na ludzi. Naukowcy szukają nadziei na powstrzymanie nowych chorób w zarodku, zanim dotrą do ludzi. Nietoperze są uważane za ważną część tego nadzoru, ponieważ powiązano z nimi kilka wirusów zakażających ludzi.
Znaczenie monitoringu i nadzoru nad nietoperzami
„Nietoperze są ważnymi rezerwuarami wirusów i dlatego powinny być poddawane ciągłemu nadzorowi epidemiologicznemu” – wyjaśnił w oświadczeniu Ricardo Durães-Carvalho, jeden z autorów artykułu opisującego nowe odkrycie wirusa. „Ten monitoring pomaga zidentyfikować krążące wirusy i ryzyko przeniesienia na inne zwierzęta, a nawet na ludzi”.
Nowy koronawirus – metody badawcze i wyniki analizy
W ramach procesu monitorowania Durães-Carvalho i jego współpracownicy pobrali ponad 400 wymazów z jamy ustnej i odbytu od 16 różnych gatunków nietoperzy występujących w Brazylii. Następnie przebadali wymazy przy użyciu wielu różnych technik, w tym sekwencjonowania RNA – koronawirusy to grupa wirusów RNA. Zidentyfikowali siedem odrębnych koronawirusów.
Bliskie pokrewieństwo z wirusem MERS-CoV
Z tej analizy wynika, że jeden z wirusów ma sekwencję genetyczną o 71,9 procent podobieństwa do koronawirusa zespołu oddechowego Bliskiego Wschodu (MERS-CoV), wirusa odpowiedzialnego za często ciężką chorobę układu oddechowego. Naukowcy odkryli również, że białko kolczaste nowego wirusa – białko znajdujące się na powierzchni niektórych wirusów, które umożliwia im przyczepianie się do komórek gospodarza i infekowanie ich – również wykazuje duże podobieństwo do białka MERS-CoV.
Nowy koronawirus i potencjalne zagrożenie
Od czasu pierwszej identyfikacji w 2012 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że odnotowano łącznie 2618 potwierdzonych przypadków MERS i 945 zgonów związanych z tą chorobą. WHO uważa również MERS-CoV za nowy patogen o potencjale pandemicznym. Biorąc pod uwagę jego podobieństwo, niektórzy mogą obawiać się, że ten nowo odkryty wirus jest również zdolny do zakażania ludzi. Odpowiedź, przynajmniej na razie, brzmi, że po prostu nie wiemy.
Zobacz też: Grypa, koronawirus, RSV
Plany dalszych badań i eksperymentów
„W tej chwili nie jesteśmy pewni, czy może zakażać ludzi, ale wykryliśmy części białka kolczastego wirusa [które wiąże się z komórkami ssaków, aby rozpocząć infekcję] sugerujące potencjalną interakcję z receptorem używanym przez MERS-CoV” – powiedziała pierwsza autorka badania, Bruna Stefanie Silvério. „Aby dowiedzieć się więcej, planujemy przeprowadzić eksperymenty w Hongkongu w bieżącym roku”.
Zidentyfikowaliśmy siedem odrębnych koronawirusów (CoV) u nietoperzy z Brazylii, sklasyfikowanych jako 229E-related (Alpha-CoV), Nobecovirus, Sarbecovirus i Merbecovirus (Beta-CoV), w tym jeden blisko spokrewniony z MERS-like CoV z 82,8% pokryciem genomu.
Nowy koronawirus – wyzwania i potencjalne ryzyko dla zdrowia publicznego
Nasze analizy ujawniły również dowody rekombinacji obejmujące sekwencje wytworzone w laboratorium. Wyniki te podkreślają znaczną różnorodność genetyczną CoV. Ponadto obecność nowych linii wirusowych i występowanie zdarzeń rekombinacji wśród CoV nietoperzy krążących w Brazylii. Podkreślają kluczową rolę, jaką nietoperze odgrywają jako rezerwuary nowo powstających wirusów, a także konieczność stałego nadzoru w celu monitorowania zagrożeń dla zdrowia publicznego związanych z rozprzestrzenianiem się CoV.
Piśmiennictwo
Silvério BS, Guilardi MD, Martins JO i wsp. Coronavirus Cryptic Landscape and Draft Genome of a Novel CoV Clade Related to MERS From Bats Circulating in Northeastern Brazil. J Med Virol. 2025 Jan; 97(1): e70173. doi: 10.1002/jmv.70173.
Tomasz Dzieciątkowski
