Mikroplastiki – maleńkie fragmenty plastiku, które rozprzestrzeniły się na całym świecie – stanowią poważne zagrożenie dla środowiska. Gromadzą się w oceanach, chmurach, górach, a także w naszych organizmach, osiągając alarmujące stężenia. Naukowcy na całym świecie od lat badają skutki obecności plastiku w naszym otoczeniu. Nie spodziewali się jednak, że mikroplastiki mogą stać się przyczyną kolejnego globalnego kryzysu zdrowotnego: wzrostu oporności bakterii na antybiotyki.
Badania przeprowadzone przez zespół naukowców z Uniwersytetu Bostońskiego ujawniły, że bakterie wystawione na działanie mikroplastików stają się odporne na kilka rodzajów powszechnie stosowanych antybiotyków. Odkrycie to ma poważne konsekwencje, zwłaszcza w ubogich, gęsto zaludnionych rejonach, takich jak obozy uchodźcze. Tam mikroplastiki gromadzą się, a bakterie łatwo się rozprzestrzeniają. Wzrost oporności bakterii może sprawić, że leczenie infekcji staje się coraz bardziej problematyczne. Może być tak szczególnie w regionach, gdzie dostęp do opieki zdrowotnej jest ograniczony.
Mikroplastiki: więcej niż tylko zanieczyszczenie
Mikroplastiki, które trafiają do środowiska na skutek nadmiernej produkcji plastiku, stają się coraz poważniejszym problemem. Badacze z Uniwersytetu Bostońskiego, kierowani przez profesora Muhammada Zamana, zwrócili uwagę na nieoczekiwany wpływ mikroplastików na bakterie. „Obecność mikroplastików w naszym otoczeniu jest szczególnie niepokojąca w miejscach, gdzie dostęp do sanitacji jest ograniczony. Mikroplastiki mogą stać się miejscem, w którym bakterie rozwijają oporność na leki” – wyjaśnia Zaman. To profesor inżynierii biomedycznej i ekspert w dziedzinie oporności na antybiotyki.
Badania przeprowadzone przez doktorantkę Neilę Gross oraz jej zespół wykazały, że bakterie przyczepiają się do powierzchni mikroplastików, tworząc biofilmy. Tochronne warstwy, które utrudniają przenikanie antybiotyków. Co zaskakujące, biofilmy na mikroplastikach były znacznie grubsze i silniejsze niż te tworzone na innych materiałach, takich jak szkło.
Bakterie i mikroplastikach: wyzwanie dla uchodźców
Zjawisko oporności bakterii na antybiotyki jest już poważnym problemem zdrowotnym na całym świecie. Obecność mikroplastików może tylko pogłębić ten kryzys, zwłaszcza w obozach uchodźców. „Uchodźcy i osoby zmuszone do migracji żyją w warunkach, które sprzyjają rozprzestrzenianiu się bakterii opornych na leki, a mikroplastiki mogą stanowić dodatkowy element ryzyka” – twierdzi Zaman. W 2024 roku na całym świecie było 122 miliony osób zmuszonych do migracji. Wiele z nich przebywa w obozach o bardzo ograniczonym dostępie do opieki zdrowotnej. Badania wykazały, że ludzi w takich warunkach częsciej dotykają infekcje oporne na antybiotyki.
Zespół naukowców z Uniwersytetu Bostońskiego zwraca uwagę, że kwestii związanych z opornością na antybiotyki nie można ignorować. Wzrost liczby infekcji opornych na leki w wyniku mikroplastików stanowi dodatkowe zagrożenie, którego nie rozumiemy jeszcze w pełni. W związku z tym badacze planują rozszerzyć swoje badania na inne regiony, w tym obozy uchodźcze. Pozwoli to lepiej zrozumieć, jak mikroplastiki wpływają na oporność bakterii w rzeczywistych warunkach.
Mikroplastiki a zdrowie: nowe wyzwanie dla nauki i polityki
Dla wielu osób problem mikroplastików kojarzy się głównie z zanieczyszczeniem środowiska. Jednak badania przeprowadzone przez zespół z Uniwersytetu Bostońskiego pokazują, że plastiki mogą stanowić poważne zagrożenie nie tylko dla fauny i flory, ale także dla zdrowia ludzi. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak mikroplastiki wpływają na naszą zdolność do walki z infekcjami. „Zbyt często takie kwestie są rozpatrywane w kontekście polityki, migracji lub stosunków międzynarodowych, ale nie można zapominać o podstawowej nauce, która stoi za tymi problemami” – mówi Zaman.
Naukowcy podkreślają, że ich badania mogą zmienić sposób, w jaki postrzegamy mikroplastiki i oporność na leki, a także w jaki sposób podejmujemy decyzje polityczne i zdrowotne w związku z tymi zagrożeniami. „Chcemy, aby to badanie zachęciło więcej naukowców, inżynierów i badaczy do zastanowienia się nad tym, jak mikroplastiki wpływają na naszą walkę z chorobami zakaźnymi” – dodaje Gross.
Przyszłość badań
W kolejnych etapach badań, zespół z Uniwersytetu Bostońskiego planuje rozpocząć współpracę z międzynarodowymi partnerami. Zespół chce sprawdzić, jak mikroplastiki wpływają na bakterie oporne na leki w obozach uchodźczych. Dodatkowo, będą starać się odkryć mechanizmy, które pozwalają bakteriom tworzyć silne biofilmy na plastiku. Ma to pomóc lepiej zrozumieć, jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się oporności na antybiotyki.
Mikroplastiki stają się nie tylko problemem środowiskowym, ale także poważnym zagrożeniem zdrowotnym. Ich wpływ na rozwój oporności bakterii może mieć globalne konsekwencje, dlatego badania w tej dziedzinie są pilnie potrzebne.
Źródło: https://www.sciencedaily.com/releases/2025/03/250311121511.htm
