Najnowsze badania naukowców z Tufts University School of Medicine i Tufts Graduate School of Biomedical Sciences ujawniają, że mikroorganizmy zamieszkujące nasze jelita mogą wpływać na sięganie po alkohol, a nawet na sposób, w jaki mózg odczuwa nagrodę związaną z jego spożyciem. Wyniki badań, opublikowane w październiku 2025 roku w prestiżowym czasopiśmie mBio, pokazują, że grzyb Candida albicans, naturalnie obecny w ludzkim układzie pokarmowym, może zaburzać równowagę chemiczną w mózgu i wpływać na zachowania związane z alkoholem.
Grzyb z jelit a układ dopaminowy
Zespół badaczy odkrył, że nadmierny rozrost Candida albicans prowadzi do wzrostu poziomu prostaglandyny E2 (PGE2). To cząsteczka, która pełni wiele funkcji w organizmie, m.in. reguluje reakcje zapalne, temperaturę ciała i wydzielanie kwasu żołądkowego. Co ciekawe, PGE2 może przekraczać barierę krew–mózg i wpływać na układ dopaminowy. Jest on odpowiedzialny za odczuwanie przyjemności, motywację i powstawanie nawyków.
W badaniu na myszach zaobserwowano, że wzrost ilości PGE2 w organizmie wpływał na ich zachowanie wobec alkoholu. Naukowcy początkowo zakładali, że grzyb zwiększy atrakcyjność alkoholu, jednak okazało się odwrotnie – myszy z rozrostem Candida albicans unikały napojów alkoholowych. Gdy zablokowano receptory PGE2, zwierzęta zaczęły ponownie sięgać po alkohol.
Obejrzyj też: Mikrobiota jelitowa. Jaki ma związek z sercem?
Sięganie po alkohol a mikrobiom jelitowy
Odkrycie to pokazuje, że sięganie po alkohol może być efektem złożonych interakcji pomiędzy mikrobiomem jelitowym a funkcjonowaniem mózgu. Według prof. Carol Kumamoto, współautorki badania, nasze ciało jest zaprogramowane tak, by reagować na sygnały płynące od mikroorganizmów zamieszkujących jelita. Grzyby, podobnie jak bakterie, są istotną częścią tzw. osi jelita–mózg i mogą modyfikować zachowania związane z przyjemnością oraz uzależnieniami.
Nadmierny rozrost Candida albicans często występuje w wyniku antybiotykoterapii, niezdrowej diety lub nadużywania alkoholu. Może więc powstać błędne koło. Alkohol sprzyja wzrostowi grzybów, a one z kolei zmieniają sposób, w jaki mózg reaguje na alkohol, modyfikując potrzebę jego spożywania.
Nowe podejście do leczenia uzależnień
Zaburzenia związane z nadużywaniem alkoholu dotykają ponad 5% dorosłej populacji świata. Osoby cierpiące na alkoholizm często mają trudności z kontrolowaniem ilości wypijanego alkoholu mimo negatywnych skutków zdrowotnych i społecznych. Obecne metody leczenia, takie jak terapia behawioralna, farmakoterapia czy programy wsparcia, przynoszą umiarkowane rezultaty, a odsetek nawrotów jest wciąż wysoki.
Badania nad mikrobiomem mogą otworzyć nowy kierunek w terapii uzależnień. Naukowcy sugerują, że manipulacja składem mikrobioty jelitowej – poprzez dietę, probiotyki, prebiotyki lub nawet przeszczepy mikrobioty kałowej – mogłaby pomóc w ograniczeniu sięgania po alkohol. Wstępne eksperymenty kliniczne z przeszczepami mikrobioty wykazały obiecujące efekty w zakresie zmniejszenia chęci picia i poprawy równowagi emocjonalnej.
Co dalej?
Odkrycie wpływu grzybów jelitowych na sięganie po alkohol to dopiero początek. Naukowcy planują dalsze badania nad tym, jak mikrobiom – zarówno bakteryjny, jak i grzybiczy – może modulować aktywność neuroprzekaźników, w tym dopaminy i serotoniny. Poznanie tych zależności może doprowadzić do opracowania nowych metod leczenia uzależnień, które nie tylko łagodzą objawy, ale też docierają do biologicznych przyczyn problemu.
Kluczowe wnioski
Oś jelito–mózg okazuje się jednym z najważniejszych elementów regulujących ludzkie zachowania, także te związane z używkami. Wyniki badań z Tufts University potwierdzają, że mikrobiom jelitowy – a w szczególności grzyby takie jak Candida albicans – mogą wpływać na decyzje o sięganiu po alkohol. Zrozumienie tego mechanizmu otwiera drogę do nowych, biologicznie ukierunkowanych metod terapii uzależnień, które mogą w przyszłości odmienić podejście do leczenia alkoholizmu.
Magdalena Starczak
Źródło: https://www.the-microbiologist.com/news/gut-microbiome-affects-alcohol-preference-by-influencing-brains-reward-system/7045.article