W 15. rocznicę swojej działalności Polskie Towarzystwo Lipidologiczne powołało Koalicję „Liga Walki z Cholesterolem”. To szerokie porozumienie środowisk eksperckich, pacjenckich i decyzyjnych, którego celem jest walka z jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych w Polsce – zaburzeniami lipidowymi.
Cholesterol: wcześnie, nisko, na całe życie
Każdego roku na świecie podwyższony cholesterol zabija około 4 miliony osób. W Polsce umieralność z tego powodu szacuje się na poziomie nawet 30 tysięcy zgonów rocznie, co stanowi 21 proc. wszystkich zgonów sercowo-naczyniowych.
– Podwyższony cholesterol LDL pozostaje najczęstszym w polskiej populacji czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. (…) Zaburzenia lipidowe to najbardziej podstępny zabójca, który rozwija się wiele lat w procesie narastania zmian miażdżycowych. (…) Według Global Burden of Disease choroba niedokrwienna serca od 1990 roku jest największym mordercą na świecie. Za chorobę niedokrwienną serca, nikt już nie ma wątpliwości, odpowiada miażdżyca. Natomiast czynnikiem odpowiedzialnym za miażdżycę są przede wszystkim zaburzenia lipidowe. Według danych z 2023 roku, dotyczących państw OECD, średnia śmiertelność z powodu przyczyn sercowo-naczyniowych wynosi w Polsce 541, a średnia dla krajów Unii Europejskiej wynosi 343. (…) Na zaburzenia lipidowe w Polsce cierpi nawet 20 milionów osób – mówił prof. dr hab. n. med. Maciej Banach, prezes Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego.
Prof. Banach podkreślał, że celem Ligi jest podejmowanie kompleksowych działań. Mają one być odpowiedzią nie tylko na wyzwania związane z zaburzeniami lipidowymi, ale też pozostałymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego.
Jak walczyć z cholesterolem? Podstawa to edukacja
W jaki sposób zorganizować system działań prewencyjnych, by na przykład włączenie badań stężenia cholesterolu do bilansu sześciolatka lub start programu „Moje zdrowie” przełożyły się realnie na zmniejszenie obciążenia zaburzeniami lipidowymi? Działaniom systemowym powinien towarzyszyć też wzrost nakładów: na prewencję, ale też na rozwój nauk medycznych.
– Dane z państw OECD pokazują, że w ciągu ostatnich 10 lat na prewencję wydajemy 2 proc. ogółu wydatków na zdrowie. W ramach Ligi wspólnie z Ministerstwem Zdrowia, ale też resortami cyfryzacji oraz nauki i szkolnictwa wyższego, będziemy działać, aby zapewnić wzrost tych środków, także na poziomie europejskim. (…) System musi być jednak przygotowany na ten wzrost środków, abyśmy uzyskali oczekiwany efekt – wskazywał prof. Maciej Banach.
Przełamać statynofobię
– Mówimy o nowoczesnym leczeniu i wykorzystaniu sztucznej inteligencji, tymczasem część pacjentów nie wierzy w skuteczność i bezpieczeństwo leków, przede wszystkim statyn. To coś, co musi być zaadresowane poprzez stworzenie programów edukacyjnych. Angażowanie w nie pacjentów mogłoby być bardziej wiarygodne i skuteczne niż angażowanie tylko lekarzy. (…) Wierzymy, że program „Moje zdrowie” przyniesie szybkie edukacyjne efekty oraz poprawi wczesne wykrywanie zaburzeń lipidowych. Ale to będzie też wymagało edukacji środowiska lekarskiego. Kolejna rzecz to zmiana kryteriów włączania do programu lekowego B.101 „Leczenie pacjentów z zaburzeniami lipidowymi” – mówił Marek Kustosz, prezes Fundacji To się leczy.
Eksperci zwracali też uwagę na inny problem: pacjenci z zaburzeniami lipidowymi często nie chcą podejmować skutecznego leczenia. Boją się statyn, o których w nierzetelnych źródłach można przeczytać wiele na temat ich rzekomej szkodliwości i skutków ubocznych. To dlatego edukacja pacjentów jest tak ważna.
– Zdarza się, że gdy chcę przepisać pacjentowi statyny, by osiągnąć cel terapeutyczny, słyszę: tylko nie statyny. A to przecież jedne z najbezpieczniejszych i najlepiej przebadanych leków. (…) Społeczeństwo nie jest w tym zakresie zbyt wyedukowane, dlatego nasza komunikacja powinna być bardzo prosta i konkretna. (…) Dobrym pomysłem, zamiast przekazywać jedynie proste recepty w rodzaju „proszę się więcej ruszać i schudnąć”, będzie włączenie pacjentów w proces diagnostyczno-terapeutyczny (…) – podkreślała dr n. med. Agnieszka Gorgoń-Komor, internistka i kardiolog, wiceprzewodnicząca senackiej Komisji Zdrowia.
Jednym z priorytetów Ligi będzie upowszechnienie edukacji zdrowotnej.
Priorytety w walce z cholesterolem
Działalność Ligi Walki z Cholesterolem została oficjalnie zainaugurowana 4 czerwca podczas konferencji prasowej. Koalicjanci zobowiązali się działać wspólnie na rzecz:
- Edukowania społeczeństwa w zakresie znaczenia cholesterolu oraz konsekwencji nieleczonego wysokiego stężenia cholesterolu LDL i innych składowych profilu lipidowego oraz potrzeby ich wczesnego, skutecznego leczenia, zarówno niefarmakologicznego, jak
i z zastosowaniem dostępnych terapii.
- Wspierania zmian legislacyjnych, poprawiających diagnostykę (wczesne rozpoznanie) i skuteczne leczenie na każdym poziomie systemu ochrony zdrowia, w tym wprowadzenia czwartej kategorii dostępności refundacyjnej, umożliwiającej pacjentom szerszy dostęp do nowoczesnych terapii kardiologicznych.
- Walki na rzecz pacjentów z chorobami genetycznymi związanymi z syntezą i metabolizmem cholesterolu, takimi jak, rodzinna hipercholesterolemia, rodzinna złożonahiperlipidemia, rodzinna chylomikronemia, sitosterolemia, leukodystrofia,abetalipoproteinemia, w celu powszechnego dostępu do badań genetycznych, szybkiegorozpoznania i skutecznego leczenia.
- Dążenia do rozszerzenia i uproszczenia kryteriów programu lekowego, aby skuteczna, innowacyjna terapia mogła być dostępna dla możliwie największej grupy pacjentów wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego.
- Szybszej rejestracji oraz zwiększania dostępu do innowacyjnych leków obniżających cholesterol, które pozwalają skuteczniej zapobiegać zawałom, udarom, hospitalizacjom iprzedwczesnym zgonom.
- Współpracy między środowiskami eksperckimi, pacjenckimi i decyzyjnymi, by wspólnie tworzyć rozwiązania odpowiadające na realne potrzeby zdrowotne społeczeństwa.
Elżbieta Trawińska
Zobacz także: Sport i długie życie? Co daje regularny ruch
