Szczepienia przeciwko polio mają w swojej historii ciemną kartę. W 1955 r. w wyniku błędu wyprodukowano 120 tys. dawek szczepionki, zawierającej aktywnego wirusa. Spośród dzieci, które nimi zaszczepiono, u 40 tys. rozwinęło się poronne zakażenie poliomyelitis, a 56 miała porażenną postać choroby. 10 pacjentów zmarło. Kilka lat później w odbudowie zaufania do szczepień przeciwko polio pomagał sam Elvis Presley.
- Gwiazdor Elvis Presley zaszczepił się publicznie przeciwko polio, na oczach reporterów. Wydarzenie to miało miejsce w 1958 r.
- Kilka lat wcześniej na rynek w USA trafiły partie szczepionek zawierające aktywnego wirusa polio. To zdarzenie, określane jako „Cutter Incident”, załamało wiarą w skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek.
- Śledztwo wykazało, że Laboratorium Kontroli Biologicznej, które certyfikowało szczepionkę Cutter Laboratories, otrzymywało ostrzeżenia o problemach jeszcze w 1954 roku. Jedna z pracownic informowała przełożonych, że niektóre zaszczepione doświadczalnie małpy zostały sparaliżowane.
- Na skutek „Cutter Incident” doszło do 40 tys. przypadków poszczepiennego polio, powodując porażenia wiotkie o różnym stopniu nasilenia u prawie 200 osób. Zmarło 10 pacjentów.
Wielki kryzys w 1955 r. niemal pogrzebał szczepienia przeciwko polio
Atenuowana szczepionka Polaka, Hilarego Koprowskiego, nie była pierwszą, którą szeroko wykorzystywano w walce z polio. Wcześniej była nią inaktywowana, domięśniowa szczepionka IPV (Inactivated Polio Vaccine), którą opracował Jonas Salk. Niewiele jednak brakowało, by szczepionka ta szybko okryła się niesławą. Spowodował to w 1955 roku tzw. „Cutter Incident”. Partie szczepionek, wyprodukowane przez firmę Cutter Laboratories z siedzibą w Kalifornii, spowodowały 40 tys. przypadków poszczepiennego polio, powodując porażenia wiotkie o różnym stopniu nasilenia u prawie 200 osób, zabijając 10 z nich.
Na czym polegał „Cutter Incident”? Jego przyczyny i konsekwencje.
12 kwietnia 1955 r., po ogłoszeniu sukcesu testów inaktywowanej szczepionki przeciwko polio, firma Cutter Laboratories stała się jednym z kilku wykonawców, którym rząd Stanów Zjednoczonych wydał licencję na produkcję szczepionki opracowanej przez Jonasa Salka. W oczekiwaniu na wydanie zezwoleń przygotowano już zapasy szczepionki, które wydano do dystrybucji po podpisaniu rządowych licencji.
Niektóre partie, wyprodukowane przez Cutter Laboratories, pomimo przejścia wymaganych testów bezpieczeństwa, zawierały aktywnego wirusa polio w szczepionce, która z zasady miała zawierać nieaktywny patogen. Cutter Laboratories wycofał preparat z rynku 27 kwietnia 1955 r., po zgłoszeniu przypadków zakażeń poliomyelitis związanych ze szczepionkami.
W szczepionkach przeciwko polio był aktywny wirus
Na skutek błędu podczas procesu produkcji otrzymano 120 tys. dawek szczepionki przeciwko polio zawierającej aktywnego wirusa. Spośród dzieci, które otrzymały szczepionkę, u 40 tys. rozwinęło się poronne zakażenie poliomyelitis (postać choroby, która nie obejmuje ośrodkowego układu nerwowego). U 56 rozwinęła się porażenna postać choroby, a spośród nich pięcioro dzieci zmarło na polio. Doszło do epidemii polio w rodzinach i społecznościach dotkniętych dzieci, w wyniku czego kolejnych 113 osób zostało sparaliżowanych, a 5 kolejnych chorych zmarło.
Zignorowano raport ostrzegający o problemach
Sekretarz zdrowia, edukacji i opieki społecznej Oveta Culp Hobby ustąpiła ze stanowiska. Dymisję złożył doktor William H. Sebrell Jr., dyrektor NIH (National Institutes of Health). Naczelny lekarz USA, Leonard A. Scheele, polecił sprawdzenie obiektów Cutter Laboratories w Berkeley. Przesłuchano pracowników i sprawdzono dokumentację. Po przesłuchaniu w Kongresie w czerwcu 1955 r. stwierdzono, że problemem tkwił przede wszystkim w braku kontroli ze strony Laboratorium Kontroli Biologicznej (Center for Biologics Evaluation and Research) i nadmiernym zaufaniu do raportów Krajowej Fundacji na rzecz Paraliżu Dziecięcego (National Foundation for Infantile Paralysis).
Laboratorium Kontroli Biologicznej, które certyfikowało szczepionkę przeciwko polio produkowaną przez Cutter Laboratories, otrzymywało ostrzeżenia o problemach. W 1954 roku pracownica, dr Bernice Eddy, informowała przełożonych, że niektóre zaszczepione doświadczalnie małpy zostały sparaliżowane. Dostarczyła stosowne zdjęcia, jednak dyrektor NIH, William H. Sebrell Jr., odrzucił jej raport.
Szczepienia przeciwko polio: w odbudowaniu zaufania pomógł sam Elvis Presley
Powrót do szczepień IPV miał miejsce w USA w 1958 roku.
W przywrócenie zaufania do szczepionek zaangażował się sam Elvis Presley, którego publiczne szczepienie, podobnie jak publiczne zaszczepienie przez Jonasa Salka jego syna, ułatwiło powtórną masową kampanię szczepień.
Dziś, na skutek masowych szczepień przeciwko polio, zakażenia dzikimi szczepami wirusa utrzymują się wyłącznie na terenach Afganistanu i Pakistanu. To kraje, gdzie praktycznie nie funkcjonuje system powszechnych szczepień. W Polsce ostatni przypadek zakażenia dzikim typem wirusa polio miał miejsce w 1984 roku, choć sporadycznie izoluje się wirusa z próbek ścieków.
Piśmiennictwo:
Carapetis JR. The Cutter Incident: How America’s First Polio Vaccine Led to the Growing Vaccine Crisis. BMJ. 2006; 332(7543): 733.
Nathanson N, Langmiur AD. The Cutter Incident. Poliomyelitis following formaldehyde-inactivated poliovírus vaccination in theUnited States during the Spring of 195. I. Background. Am J Hyg. 1963; 78: 16-28. doi: 10.1093/oxfordjournals.aje.a120327.
Nathanson N, Langmiur AD. The Cutter Incident. Poliomyelitis following formaldehyde-inactivated poliovírus vaccination in theUnited States during the Spring of 195. II. Relationship of poliomyelitis to Cutter vaccine. Am J Hyg. 1963; 78: 29-60. doi: 10.1093/oxfordjournals.aje.a120328.
Tomasz Dzieciątkowski
