Czy rytm wpływa na ciało niezależnie od odczuwanej przyjemności? Muzyka od wieków towarzyszy człowiekowi – wywołuje emocje, buduje nastrój i inspiruje do tańca. Niektórzy nie wyobrażają sobie dnia bez ulubionych melodii, podczas gdy inni pozostają wobec nich obojętni. Jednak jedno wydaje się uniwersalne: rytm sprawia, że nasze ciała zaczynają się poruszać. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu Concordia dowodzą, że potrzeba ruchu w odpowiedzi na muzykę jest niezależna od tego, czy dany utwór sprawia nam przyjemność. To odkrycie podważa wcześniejsze założenia, według których radość z muzyki i chęć do poruszania się zawsze idą w parze. Eksperymenty wykazały, że nawet osoby, które nie odczuwają żadnej przyjemności ze słuchania muzyki – czyli cierpią na tzw. muzyczną anhedonię – wciąż wykazują naturalną skłonność do podążania za rytmem.
Muzyczna anhedonia – kiedy muzyka nie sprawia radości
Muzyczna anhedonia to specyficzny stan, w którym ludzie nie odczuwają przyjemności ze słuchania muzyki, mimo że nie mają problemów z przetwarzaniem dźwięków. Dla takich osób muzyka jest neutralnym doświadczeniem – nie budzi w nich emocji ani nie wpływa na ich nastrój.
Zespół naukowców pod kierownictwem doktoranta Isaaca Romkeya postanowił zbadać, czy osoby dotknięte muzyczną anhedonią reagują na rytm w taki sam sposób jak osoby, które czerpią z muzyki radość. W badaniu wzięło udział kilkadziesiąt osób, które przesłuchały ponad 50 krótkich utworów muzycznych o różnym stopniu złożoności rytmicznej.
Po każdym utworze uczestnicy oceniali:
- Jak bardzo podobał im się dany utwór.
- Jak silna była ich chęć do poruszania się w jego rytm.
Wyniki były zaskakujące. Jak można się było spodziewać, osoby z anhedonią muzyczną zgłaszały niski poziom przyjemności z muzyki. Jednak ich chęć do ruchu nie różniła się znacząco od osób, które czerpały z muzyki przyjemność. Oznacza to, że instynkt poruszania się do rytmu działa niezależnie od emocjonalnej reakcji na dźwięki.
Czy ruch może zastąpić przyjemność?
Naukowcy od dawna przypuszczali, że najbardziej „taneczna” muzyka ma średni stopień złożoności rytmicznej – nie jest ani zbyt prosta, ani zbyt skomplikowana. Tymczasem badania Romkeya wykazały, że osoby z muzyczną anhedonią wcale nie reagowały na ten wzorzec inaczej niż reszta badanych.
Co więcej, wyniki sugerują, że sam ruch może wywoływać przyjemność, nawet jeśli muzyka nie dostarcza emocji. Być może to właśnie dlatego nawet osoby, które nie cieszą się dźwiękiem, nadal mają ochotę się poruszać.
Jak mózg przetwarza rytm i przyjemność?
Naukowcy wskazują, że za to zjawisko odpowiadają różne obszary mózgu:
- Grzbietowe prążkowie – odpowiada za kontrolę ruchu i jest aktywne podczas słuchania rytmicznej muzyki.
- Brzuszne prążkowie – jest związane z odczuwaniem nagrody i przyjemności, reaguje na ulubione utwory.
Osoby z muzyczną anhedonią mogą mieć mniej aktywne brzuszne prążkowie, dlatego nie odczuwają przyjemności z muzyki. Jednak ich grzbietowe prążkowie wciąż działa prawidłowo, co sprawia, że nadal instynktownie reagują na rytm ruchem.
Rytm i co dalej? Nowe badania nad muzyką i ruchem
Zespół Romkeya planuje dalsze badania nad tym zjawiskiem, wykorzystując nowoczesne technologie obrazowania mózgu, takie jak rezonans magnetyczny (MRI) i magnetoencefalografia. Dzięki temu naukowcy chcą dokładniej prześledzić różnice w strukturze i funkcjonowaniu mózgu u osób z anhedonią muzyczną i tych, którzy czerpią z muzyki radość.
Odkrycia te mogą mieć znaczenie nie tylko dla badań nad muzyką, ale także dla terapii ruchowej i leczenia zaburzeń neurologicznych. Możliwe, że muzyka może być skutecznym narzędziem terapeutycznym nawet dla osób, które nie odczuwają z niej przyjemności, ale reagują na rytm.
Dlaczego muzyka jest tak ważna w ludzkiej kulturze?
Najnowsze badania sugerują, że rytm może być głęboko zakorzeniony w ludzkiej biologii. Jeśli nawet osoby, które nie czerpią przyjemności z muzyki, odruchowo się do niej poruszają, może to oznaczać, że rytm jest podstawowym elementem naszego funkcjonowania – niezależnym od emocji czy indywidualnych upodobań.
Może to również tłumaczyć, dlaczego muzyka odgrywa kluczową rolę w kulturach na całym świecie – od rytuałów plemiennych po współczesne koncerty. Być może nasze ciała są zaprogramowane do reagowania na rytm, niezależnie od tego, czy świadomie czerpiemy z tego radość.
Podsumowanie – rytm i ruch
Badanie naukowców z Uniwersytetu Concordia dowodzi, że ruch w odpowiedzi na muzykę jest niezależny od odczuwanej przyjemności. Osoby z muzyczną anhedonią, mimo braku emocjonalnej reakcji na dźwięki, wciąż miały silną tendencję do poruszania się w rytm muzyki.
To odkrycie może zmienić nasze rozumienie roli muzyki w życiu człowieka oraz otworzyć nowe możliwości w badaniach nad terapią ruchową i neurologią.
Źródło: https://www.earth.com/news/why-your-body-moves-to-music-even-if-you-dont-enjoy-it
