Dieta wegańska bogata jest w błonnik, przeciwutleniacze i związki roślinne, które wspierają zdrowie jelit, zmniejszają stany zapalne i wspierają procesy metaboliczne. Niedawne badanie z udziałem bliźniąt jednojajowych sugeruje, że przestrzeganie zdrowej diety wegańskiej może obniżyć szacunkowy wiek biologiczny. Mimo to nie należy zapominać, że w odżywianiu bardzo ważny jest balans.
W 2024 roku na platformę Netflix trafił miniserial „Jesteś tym, co jesz. Eksperyment bliźniaczy”. Bliźnięta jednojajowe przez 8 tygodni stosowały różne diety i style życia. Wszystko odbyło się pod okiem naukowców z Uniwersytetu Stanford. Na bieżąco porównywano wyniki uczestników. Naukowcy wykazali, że duże spożycie produktów zwierzęcych wiąże się z ryzykiem nadmiernego gromadzenia się trzewnego tłuszczu, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych. Potwierdzili, że dieta ma ogromny wpływ na ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, a ograniczenie przetworzonego jedzenia i mięsa może zminimalizować to ryzyko.
Czy można z tego wyciągnąć wniosek, że dieta wegańska jest odpowiedzią na choroby cywilizacyjne i narzędziem, które wyhamuje procesy starzenia?
Na czym polega dieta wegańska?
Podstawą diety wegańskiej są przede wszystkim warzywa, owoce, rośliny strączkowe i ich przetwory, produkty zbożowe, tzw. pseudozboża, orzechy, migdały, nasiona, pestki i oleje roślinne.
Dieta wegańska wyklucza wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego. Weganie nie spożywają nabiału oraz jaj.
Uczestnikom badania, którzy stosowali dietę wegańską, w ciągu ośmiu tygodni udało się obniżyć wiek epigenetyczny, czyli biologiczny, pięciu narządów:
- serca,
- układu hormonalnego,
- wątroby
- zapalnego
- metabolicznego.
Ich bracia i siostry bliźniacy, którzy jedli wszystkie produkty, nie uzyskali takiego efektu. To nie znaczy, że inne diety włączające warzywa, owoce i ograniczające mięso nie poprawiły parametrów organizmu. Naukowcy wykazali zmiany w metylacji DNA w rezultacie korzystania z każdej diety, przy czym jedynie dieta wegańska prowadziła do korzystnych zmian w metylacji, które mogą przyczynić się do obniżenia wieku biologicznego.
Jeden z autorów badania, dr Varun Dwaraka, przyznał w rozmowie z Medical News Today, że wyniki te były bardzo zaskakujące. Wyjaśnił, że w innych badaniach wykorzystujących zegary epigenetyczne zauważalne zmiany zwykle pojawiają się po 3–6 miesiącach. Tu pojawiły się już po 2 i to w odniesieniu do różnych narządów.
Dieta wegańska lekiem na starzenie się? Przedwczesne wnioski
Thomas M. Holland, adiunkt w Instytucie Zdrowego Starzenia się RUSH, który nie był zaangażowany w badanie, przyznał, że zaproszenie do badania bliźniąt jednojajowych stanowi znaczącą zaletę, bo zmniejsza zmienność genetyczną. Jednocześnie, dodał, ośmiotygodniowy okres może nie wystarczyć do zaobserwowania długoterminowych skutków. Ponadto graniczenie badania do zaledwie 21 par wyników może nie być miarodajne.
Holland zauważył, że obniżenie wieku biologicznego części narządów może wynikać z niższego spożycia kalorii w grupie wegan przy jednoczesnym zwiększonym spożyciu błonnika. „Prowadzi to do średniej utraty wagi o 2 kilogramy większej niż w grupie jedzącej wszystkie produkty, a nie z samego rodzaju diety”.
Jedna z autorek badania, doktor Lucia Aronica, wykładowca i badacz w dziedzinie żywienia i epigenetyki w Stanford Prevention and Research Center na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii, miała podobne przemyślenia na temat tego, czy to badanie rzeczywiście w wyraźny sposób podkreślił wyższość diety wegańskiej ponad inne. Zwróciła uwagę na ograniczenia badania. Przyznała, że inne zbilansowane diety także mają pozytywny wpływ na wiek biologiczny – nawet jeśli obejmują mięso i nabiał.
Równowaga przede wszystkim
– Inne diety, takie jak dieta śródziemnomorska, która obejmuje żywność roślinną i zwierzęcą, również skutecznie odwracają starzenie epigenetyczne. Zarówno pokarmy roślinne, bogate w korzystne fitochemikalia, jak i pokarmy zwierzęce, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych, takich jak witamina B12 i cholina, odgrywają kluczową rolę we wspieraniu naszego epigenomu. Ostatecznie wiele diet może poprawić nasze zdrowie epigenetyczne, pod warunkiem że skupiają się na pełnowartościowej żywności, różnorodności i są dostosowane do indywidualnych potrzeb — dr Lucia Aronica
Pomimo tych ograniczeń wyniki badania są zgodne z wcześniejszymi badaniami wykazującymi potencjalne korzyści przeciwstarzeniowe wynikające z diety roślinnej. Nadal potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby lepiej zrozumieć mechanizmy i długoterminowe skutki. Zatem „zalecanie diety wegańskiej zamiast diety wszystkożernej w celu zapewnienia długowieczności jest nieco przedwczesne” – stwierdził Holland. Przekonuje, by przede wszystkim wprowadzić zróżnicowaną dietę.
Czytaj też:
Dieta a spodziewane efekty – zagubieni w labiryncie zdrowego odżywiania
