Chrzan to roślina korzeniowa, znana ze swojego intensywnego smaku i zapachu. Od wieków wykorzystywany był nie tylko jako dodatek kulinarny, ale również w celach leczniczych. Dzięki swoim właściwościom zdrowotnym zyskuje coraz większą popularność w diecie prozdrowotnej.
Czym jest chrzan?
Chrzan pochodzi najprawdopodobniej ze wschodniej Europy i należy do rodziny roślin krzyżowych – tej samej co musztarda, wasabi, kapusta, brokuły czy jarmuż. Posiada długi, biały korzeń oraz zielone liście. Po przecięciu korzenia uwalnia się enzym, który przekształca związek o nazwie sinigryna w olejek gorczyczny – to właśnie on odpowiada za ostry smak i intensywny zapach chrzanu.
Najczęściej chrzan spożywany jest w postaci tartej i zalewanej octem, solą oraz cukrem – to tzw. chrzan tarty. Popularny jest także sos chrzanowy, który powstaje przez dodanie majonezu lub śmietany.
Warto dodać, że chrzan często bywa mylony z wasabi. W rzeczywistości większość „wasabi” serwowanego w restauracjach to właśnie chrzan zabarwiony na zielono.
Wartości odżywcze chrzanu
Chrzan jest niskokaloryczny, ale bogaty w składniki mineralne i związki roślinne o potencjalnie prozdrowotnym działaniu. W jednej łyżce stołowej (15 gramów) znajduje się:
- 7 kcal
- mniej niż 1 g białka
- mniej niż 1 g tłuszczu
- 2 g węglowodanów
- 0,5 g błonnika
Zawiera również niewielkie ilości wapnia, potasu, magnezu, kwasu foliowego oraz innych mikroelementów. Najcenniejsze są jednak związki siarkowe – glukozynolany – które przekształcają się w izotiocyjaniany o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwnowotworowym.
Korzyści zdrowotne wynikające ze spożywania chrzanu
Może wspierać walkę z nowotworami
Związki zawarte w chrzanie mogą hamować rozwój komórek nowotworowych oraz wspomagać ich obumieranie. Działają również jako przeciwutleniacze, neutralizując wolne rodniki – czynniki zwiększające ryzyko wielu chorób.
Badania laboratoryjne wykazały, że chrzan może hamować rozwój raka jelita grubego, płuc oraz żołądka. Enzym peroksydaza obecny w chrzanie wspomaga aktywację substancji przeciwnowotworowych, zwłaszcza wobec komórek raka trzustki.
Chrzan ma właściwości przeciwbakteryjne
Allylowy izotiocyjanian, powstający podczas cięcia korzenia chrzanu, wykazuje silne działanie bakteriobójcze. Może zwalczać groźne drobnoustroje takie jak E. coli, Salmonella czy Helicobacter pylori.
Niektóre badania potwierdzają również jego skuteczność wobec bakterii jamy ustnej oraz grzybów wywołujących infekcje paznokci.
Wspiera układ oddechowy
Ostra woń i smak chrzanu mogą pomóc w udrożnieniu zatok i dróg oddechowych. Z tego powodu bywa stosowany jako naturalny środek wspomagający leczenie przeziębień i zapalenia zatok.
Jedno z badań wykazało, że suplement zawierający chrzan i nasturcję był równie skuteczny jak antybiotyk w leczeniu ostrych infekcji zatok i oskrzeli.
Jak stosować chrzan?
Najczęściej podawany jest jako dodatek do mięs i ryb – w postaci tartej lub sosu. Można go również przygotować samodzielnie, ścierając świeży korzeń i zalewając octem.
Chrzan dostępny jest także w formie suplementów i herbat, jednak ich stosowanie należy skonsultować z lekarzem – nie ustalono bowiem bezpiecznej dawki dla tych produktów.
Chrzan – możliwe skutki uboczne
Ze względu na jego intensywność, należy stosować go z umiarem. Spożycie dużych ilości może podrażniać jamę ustną, nos i żołądek.
Osoby z wrzodami, chorobami przewodu pokarmowego lub stanami zapalnymi jelit powinny zachować ostrożność. Nie ma też wystarczających danych na temat bezpieczeństwa stosowania chrzanu w dużych dawkach u dzieci, kobiet w ciąży i karmiących.
Podsumowanie
Chrzan to aromatyczna roślina o wielu właściwościach zdrowotnych. Wspiera odporność, może chronić przed nowotworami i infekcjami, a także pomaga w leczeniu dolegliwości oddechowych. Najlepiej spożywać go jako dodatek do potraw, jednak z umiarem – ze względu na możliwe działania drażniące.
Źródło: https://www.healthline.com/nutrition/horseradish#side-effects
Obejrzyj: Najzdrowsza dieta świata, to…
Polecamy także: Oliwa z oliwek a demencja. Co wiadomo?
