Nowe odkrycia w walce z porannymi nudnościami u ciężarnych
Nowe badania sugerują, że przypływ hormonu wytwarzanego przez płody wywołuje u ciężarnych kobiet mdłości i wymioty, znane jako poranne nudności. Wyniki mogą pomóc w identyfikacji osób narażonych na najcięższą formę tej dolegliwości oraz w opracowaniu nowych metod leczenia.
Poranne nudności i Hyperemesis Gravidarum
Do 80% kobiet w ciąży doświadcza nudności we wczesnych stadiach ciąży, a około połowa z nich wymiotuje. Zespół objawów często nazywa się porannymi nudnościami, choć jest to termin mylący. Niewielki procent ciężarnych – do 3% – rozwija hyperemesis gravidarum, stan, w którym wymioty są tak intensywne i częste, że mogą prowadzić do utraty wagi, odwodnienia, a nawet hospitalizacji oraz śmierci płodu lub matki.
Nowe podejście do szukania przyczyn
Dotychczas naukowcy przypuszczali, że poranne nudności powodują estrogen lub inne hormony, które mają wysokie poziomy na początku ciąży. W przypadku ciężkich nudności badania wskazywały na podwyższony poziom hormonu tarczycy, infekcje i inne przyczyny.
„Najbardziej problematyczne było to, że uważało się, iż ma to podłoże psychologiczne, co zostało szeroko obalone,” mówi Jone Trovik. To ginekolog i położnik z Haukeland University Hospital i University of Bergen w Norwegii. „Kobiety słyszały: 'Może nie chcesz tej ciąży. Może jesteś zła na swojego męża.’”
GDF15 – kluczowe białko
Najnowsze badania wskazują na białko zwane GDF15 jako kluczowy czynnik w wywoływaniu nudności i wymiotów. Naukowcy odkryli, że pacjentki, które miały nudności i wymioty w czasie ciąży, miały wyższe poziomy tego białka we krwi niż osoby bez tych objawów. GDF15, produkowane w całym ciele, pomaga komórkom reagować na stres i działa na część mózgu związaną z wywoływaniem nudności i wymiotów.
Współautor badania, Marlena Fejzo z Keck School of Medicine of USC w Los Angeles, już wcześniej wykazała, że osoby z pewnym wariantem genetycznym w genie GDF15 mają do 10 razy większe ryzyko rozwoju hyperemesis gravidarum. Paradoksalnie, osoby z tym wariantem produkują mniej GDF15 przed ciążą, ale mają podwyższone jego poziomy w czasie ciąży.
Poranne nudności – mechanizm działania
Okazało się, że większość GDF15 produkowanego w czasie ciąży pochodzi z płodu i łożyska. Osoby z wariantem ryzyka nie są przyzwyczajone do efektów wywoływanych przez GDF15. „Gdy spotykają się z wysokimi poziomami na początku ciąży, są na nie bardziej wrażliwe niż przeciętna osoba,” mówi Fejzo.
Z kolei osoby z rzadką chorobą krwi, beta-talasemią, mają wysokie poziomy GDF15 i rzadko doświadczają nudności w czasie ciąży. Sugeruje to, że wcześniejsza ekspozycja na białko może odczulać organizm i zmniejszać ryzyko nudności.
Badania na myszach i ich potencjalne znaczenie
Zespół przetestował tę hipotezę na myszach. Gryzonie, które dostały dużą dawkę białka, zmniejszyły ilość jedzenia, co jest typowe przy nudnościach. Jednak gdy myszy były przygotowane na przypływ mniejszą dawką GDF15 trzy dni wcześniej, nie były tak zaniepokojone. Wynik sugeruje, że małe ilości białka mogą osłabić efekt większej dawki później.
Poranne nudności – badania i terapie
Odkrycia te otwierają nowe możliwości leczenia. Lek na cukrzycę: metformina, który podnosi poziomy GDF15, może być podawany osobom zagrożonym hyperemesis gravidarum przed ciążą. W przyszłości mogą być również opracowane leki blokujące działanie GDF15 na mózg.
Jednak przed wprowadzeniem jakiejkolwiek terapii konieczne są dalsze badania dotyczące bezpieczeństwa. Nie wiadomo jeszcze, jaki wpływ blokowanie GDF15 może mieć na rozwój płodu, ani czy podniesienie poziomu białka przed ciążą może wpłynąć na poczęcie.
Obecnie lekarze stosują także różnorodne leki przeciwwymiotne, neurologiczne i inne terapie, czasem włączając do tego płyny dożylne i odżywianie. Nowe terapie skoncentrowane na GDF15 mogą znacząco poprawić leczenie ciężkich przypadków nudności i wymiotów u ciężarnych.
„Mamy potencjalnie bardzo ukierunkowaną terapię w przeciwieństwie do wielu innych metod leczenia, które są jak używanie młota do problemu. Teraz potencjalnie będziemy mieć precyzyjne narzędzie, którym możemy się posłużyć,” podsumowuje Sumona Saha, gastroenterolog z University of Wisconsin School of Medicine and Public Health.
Źródło: https://www.sciencenews.org/article/morning-sickness-pregnancy-nausea-vomiting-fetus-protein
Magdalena Starczak
