Chociaż wiosenne alergie często kojarzymy z uczuleniem na pyłki roślin, niewiele osób zdaje sobie sprawę, że za nasze kichanie i katar mogą odpowiadać burze pyłowe z Sahary. Te potężne zjawiska meteorologiczne, które zaczynają się tysiące kilometrów stąd, w regionie Sahary w Afryce. Niosą ze sobą nie tylko pył, ale również bakterie, grzyby i inne mikroorganizmy, które podróżują po całym świecie, zmieniając naszą rzeczywistość.
Saharyjski pył jako biologiczny transporter
Burze pyłowe Sahary to prawdziwe giganty atmosferyczne. Co roku, latem, ogromne chmury pyłowe podróżują przez kontynenty, przenosząc nie tylko zanieczyszczenia, ale i potencjalnie niebezpieczne patogeny. Dr Shankar Chellam, profesor z Uniwersytetu Texas A&M, od lat bada te zjawiska i stara się zrozumieć, w jaki sposób mikroorganizmy, takie jak bakterie i grzyby, przemieszczają się razem z pyłem.
„Nie jest do końca jasne, co powoduje alergie w wyniku wdychania pyłu – mówi dr Chellam. – Niektórzy uważają, że to minerały w pyłach. Inni, że bakterie i grzyby. Nasze badania wskazują na wszystko”.
Badania nad tymi „biologicznymi pasażerami” burz pyłowych prowadzą do fascynujących odkryć. Jednym z najważniejszych wniosków jest to, że nawet pozornie martwe chmury pyłowe mogą kryć w sobie nieznane formy życia.
Pyłowe burze – mikrobiologiczna podróż po świecie
Zespół badawczy dr. Chellama przeanalizował próbki z burzy pyłowej Sahary, która dotarła do Houston w 2018 roku. Ich badania ujawniły ciekawe powiązania między bioróżnorodnością mikroorganizmów w pyłach a obecnością określonych pierwiastków, takich jak wapń. Wyniki pokazują, że pył z Sahary może być nośnikiem różnych mikroorganizmów, a także metali i minerałów. Mają one wpływ na nasze zdrowie i środowisko.
„W naszym badaniu udało się zidentyfikować DNA bakterii i grzybów patogennych, które są znane z wywoływania chorób u ludzi. Choć nie możemy jeszcze stwierdzić, czy te mikroorganizmy będą w stanie nas zarazić, jest to odkrycie, które nie pozostaje bez znaczenia” – wyjaśnia dr Daniel Spalink, współpracownik dr. Chellama.
Wpływ zmian klimatycznych na pyłowe burze
Zmiany klimatyczne wpływają na intensywność i częstotliwość burz pyłowych. Coraz częściej mogą osiągać rozmiary, które do tej pory nie były spotykane. Największa z dotychczasowych burz, nazwana „Godzilla”, miała miejsce w 2020 roku. Przeszła przez Stany Zjednoczone, niosąc ze sobą ogromne ilości pyłu z Sahary.
„Zmieniające się procesy atmosferyczne sprawiają, że burze pyłowe mogą mieć coraz większy zasięg i wpływać na zdrowie ludzi i środowisko w jeszcze większym stopniu” – podkreśla dr Sourav Das, były student dr. Chellama.
Saharyjski pył a ekosystemy globalne
Choć pył saharyjski może nieść ze sobą zagrożenia zdrowotne, ma także swoje pozytywne strony. Wspiera on życie oceaniczne, dostarczając niezbędnych składników odżywczych, takich jak fosfor, które wspomagają wzrost fitoplanktonu – podstawy łańcucha pokarmowego oceanów. Zwiększona produktywność mórz może pozytywnie wpływać na rybołówstwo i ekosystemy oceaniczne.
Jednakże, nadmierna ilość pyłu może być również szkodliwa. Zbyt duża ilość cząsteczek pyłowych może prowadzić do zakrycia raf koralowych. To blokuje światło słoneczne i utrudnia fotosyntezę, prowadząc do zjawiska wybielania korali i utraty bioróżnorodności.
Zagrożenie dla zdrowia publicznego
Dla ludzi, pył saharyjski to poważne zagrożenie zdrowotne. W miastach, które znajdują się na trasie pyłowych burz, mieszkańcy często doświadczają problemów z układem oddechowym, a także alergii. Te nasilają się w wyniku kontaktu z drobinkami pyłu. Obecność patogenów w pyłach Sahary może prowadzić do wzrostu zachorowań na choroby zakaźne.
„Społeczności w strefach, które są regularnie narażone na pył Sahary, mogą mieć do czynienia z większą liczbą przypadków alergii, chorób układu oddechowego i innych problemów zdrowotnych. To pokazuje, jak ważne jest monitorowanie jakości powietrza i przygotowanie na te zjawiska” – mówi dr Chellam.
Czy pył z Sahary dociera do Europy?
Zjawisko pyłowych burz Sahary nie kończy się na Ameryce Północnej. Pył z Sahary regularnie dociera także do Europy, szczególnie w okresie letnim, kiedy burze pyłowe są najczęstsze. Pył może przemierzać całe Morze Śródziemne, a następnie osiadać na południowej Europie, w tym w Hiszpanii, Włoszech, Grecji czy na południu Francji. W wielu przypadkach, oprócz zanieczyszczenia powietrza, powoduje to także zakurzenie powierzchni samochodów, budynków i roślinności, a także nasilenie problemów zdrowotnych u osób cierpiących na choroby układu oddechowego.
Współczesna technologia pozwala monitorować te zjawiska. Badania pokazują, jak duży wpływ na jakość powietrza w Europie mogą mieć burze pyłowe z Sahary. Ich intensywność i częstotliwość mogą się zwiększać w wyniku zmian klimatycznych. To stanowi poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego i polityki ochrony środowiska w Europie.
Podsumowanie
Burze pyłowe Sahary, choć fascynujące, niosą ze sobą poważne wyzwania. Zmiany klimatyczne mogą zwiększyć częstotliwość tych zjawisk. Ich wpływ na zdrowie ludzi oraz na globalne ekosystemy może być odczuwalny na wielu płaszczyznach. Badając te zjawiska, naukowcy próbują zrozumieć, jak zmieniający się klimat oraz transport mikroorganizmów przez pył Sahary mogą wpływać na naszą przyszłość – zarówno pod kątem zdrowotnym, jak i środowiskowym.