Według Departamentu Zdrowia stanu Teksas liczba przypadków odry związanych z ogniskami epidemicznymi w zachodnim Teksasie wzrosła już do 58. Większość z nich ma miejsce w hrabstwie Gaines, które zgłasza 45 przypadków. Choroba rozprzestrzenia się również w innych okolicznych obszarach: odnotowano 9 przypadków w hrabstwie Terry, dwa w hrabstwie Yoakum, jeden w hrabstwie Lynn i jeden w hrabstwie Lubbock. Zachorowania dotyczą głównie dzieci w wieku od 5 do 17 lat. Chociaż większość przypadków dotyczy osób nieszczepionych lub osób, których status szczepienia jest nieznany, odnotowano również cztery przypadki odry u osób, które oświadczyły, że zostały zaszczepione. Żadne inne szczegóły na temat danych medycznych tych czterech osób nie są obecnie dostępne, ale odra w Teksasie jest faktem. We wszystkich przypadkach objawy pojawiły się w ciągu ostatnich trzech tygodni. Trzynaście osób trafiło do szpitala.
Niewielki procent zaszczepionych
Poziom zaszczepienia szczepionką MMR jest szczególnie niski w hrabstwie Gaines. Prawie 1 na 5 dzieci w wieku przedszkolnym w roku szkolnym 2023–24 nie zostało zaszczepione. Inne dotknięte odrą hrabstwa Teksasu również nie osiągnęły pożądanego poziomu wyszczepienia, zgodnie z którym co najmniej 95% dzieci w przedszkolach otrzyma dwie dawki szczepionki MMR. Według danych Departamentu Zdrowia stanu Teksas, w hrabstwach Lynn, Lubbock i Yoakum odsetek ten wynosi tylko około 92%. Lokalne wydziały zdrowia w zachodnim Teksasie organizują bezpłatne kliniki szczepień dla społeczności. Kliniki rozszerzają swoje godziny pracy i są otwarte siedem dni w tygodniu w celu wykonania dodatkowych szczepień wśród zainteresowanych osób. Niestety biorąc pod uwagę zaraźliwość wirusa odry, urzędnicy ds. zdrowia ostrzegają, że liczba przypadków na tym obszarze może w dalszym ciągu rosnąć.
Sytuacja ta współgra z rozporządzeniem, jakie w połowie lutego wydał Donald Trump. Zablokowało ono dotacje federalne dla szkół i uniwersytetów nakładających na uczniów wymóg szczepień. Posunięcie to odzwierciedla obietnicę z jego kampanii wyborczej o wycofaniu funduszy ze szkół z obowiązkowymi szczepieniami. Nastąpiło po zaprzysiężeniu znanego krytyka szczepień Roberta F. Kennedy’ego Jr. na stanowisko sekretarza ds. zdrowia USA.
Odra w Teksasie – światowy trend
W latach 2022–2023 liczba przypadków odry na całym świecie wzrosła o 88%. To oznacza prawie dwukrotny wzrost ze 171 153 do 321 582 przypadków. Oprócz ogólnego wzrostu liczby przypadków odry, w okresie od grudnia 2022 do grudnia 2023 potroiła się liczba krajów, w których wystąpiły duże ogniska epidemiczne odry, zdefiniowane jako stwierdzenie 20 jej przypadków na milion populacji. Większość z tych ognisk epidemicznych odnotowano w Afryce. Jednak dane Europejskiego Regionu WHO podają, że 45% zanotowanych przypadków miało miejsce właśnie w tym regionie, który obejmuje 53 kraje. Trzy z nich – Jemen, Azerbejdżan i Kirgistan – odnotowują obecnie jedne z najwyższych wskaźników zapadalności na odrę. W Polsce liczba zachorowań na odrę wzrosła z 35 w 2023 roku do 279 w roku 2024.
Znane zagrożenie
Ludzkość od wieków zmaga się z odrą, która jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zagrażających naszemu gatunkowi. Kiedy w latach 60-tych ubiegłego wieku na rynek trafiła pierwsza skuteczna szczepionka, a niecałe 10 lat później w USA pojawiła się skojarzona szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR), eradykacja choroby, która zabijała około 2 miliony ludzi rocznie, po raz pierwszy wydała się realną możliwością. Aby uzyskać pełną protekcję, zaleca się, aby wszystkie dzieci otrzymały co najmniej dwie dawki szczepionki przeciwko odrze. Zalecenia dotyczące wieku różnią się w zależności od regionu i ryzyka narażenia dziecka. Dla przykładu według polskiego Programu Szczepień Ochronnych (PSO) rekomenduje się, by wszystkie dzieci otrzymały pierwszą dawkę szczepionki MMR w wieku 13-15 miesięcy. Drugą przed rozpoczęciem szkoły w wieku 6 lat. Niestety podczas pandemii COVID-19 wiele dzieci pozostało niezaszczepionych, a z kolei innym nie podano dawek uzupełniających szczepionki.
Odra w Teksasie – jak ważne są szczepienia
Jeżeli osoba dorosła nie wie czy w przeszłości chorowała na odrę lub nie ma stosownej dokumentacji dotyczącej szczepień przeciwko odrze, powinna się zaszczepić. Szczepienie to obejmuje podanie dwóch dawek szczepionki skojarzonej MMR w odstępie 4 tygodnie lub dłuższym. W przypadku udokumentowania podania dwóch dawek szczepionki przeciwko odrze lub przebycia zakażenia wirusem odry nie ma potrzeby powtarzania szczepienia ani podawania kolejnej dawki szczepionki. Uzupełnienie szczepień przeciwko odrze zalecane jest przede wszystkim osobom, które mają na co dzień kontakt z dziećmi w przedszkolach, szkołach. Ponadto pracownikom systemu opieki zdrowotnej oraz osobom podróżującym do krajów, gdzie występują ogniska epidemiczne odry lub notuje się niski stan zaszczepienia. Dla osób dorosłych szczepienie to jest pełnopłatne. Trzeba też pamiętać, że szczepionka MMR jest preparatem atenuowanym, zawierającym replikacyjnie aktywnego wirusa. W związku z tym nie zaleca się podawania szczepionki podczas ciąży. Przez 1 miesiąc po szczepieniu należy stosować metody antykoncepcyjne.
Piśmiennictwo:
https://www.dshs.texas.gov/news-alerts/measles-outbreak-feb-18-2025 (dostęp: 20.02.2025)
https://www.weforum.org/stories/2024/11/measles-cases-rising-health-vaccines/ (dostęp: 20.02.2025)
https://www.gov.pl/web/gis/informacja-dla-osob-doroslych–szczepienia-przeciwko-odrze (dostęp: 20.02.2025)
