Naukowcy z Boston Children’s Hospital dokonali przełomowego odkrycia. Wirus Epsteina-Barr (EBV), znany głównie jako przyczyna mononukleozy zakaźnej, może odgrywać kluczową rolę w rozwoju choroby Crohna. To przewlekłe i wyniszczające schorzenie zapalne jelit od dawna budzi zainteresowanie badaczy. Jednak dopiero teraz udało się powiązać je z infekcją wirusową. Wyniki tych badań mogą mieć istotne konsekwencje dla diagnostyki i leczenia pacjentów.
EBV a choroba Crohna – nowe dowody
Choroba Crohna jest złożoną jednostką chorobową. Wpływa na nią wiele czynników, takich jak predyspozycje genetyczne, zmiany bakteryjne w mikrobiomie jelitowym i odpowiedź immunologiczna organizmu. Do tej pory nie podejrzewano, że istotną rolę może odgrywać wirus. Najnowsze badania dostarczają jednak mocnych dowodów na to, że zakażenie EBV może zwiększać podatność na rozwój tej choroby.
„To klasyczny problem jajka i kury. Co było pierwsze: wirus czy choroba Crohna?” – mówi dr Anubhab Nandy, jeden z autorów badania. „Nasze wyniki dostarczają mocnych dowodów na to, że EBV poprzedza wystąpienie choroby Crohna i może odgrywać kluczową rolę w jej patogenezie.”
Przełomowe badania rekrutów – przeciwciała EBV
Naukowcy przeanalizowali dane pochodzące od młodych rekrutów wojskowych w wieku 20–24 lat. Uczestnicy badania regularnie oddawali próbki surowicy krwi na przestrzeni kilku lat swojej służby. Testy przeprowadzono za pomocą nowoczesnej technologii VirScan, która pozwala na wykrycie przeciwciał przeciwko szerokiej gamie wirusów.
Wyniki były jednoznaczne. Osoby, u których wykryto przeciwciała przeciwko EBV, były trzykrotnie bardziej narażone na rozwój choroby Crohna w porównaniu do zdrowych uczestników badania. Co więcej, ekspozycja na EBV poprzedzała diagnozę choroby o pięć do siedmiu lat. To sugeruje, że zakażenie wirusem mogło mieć wpływ na rozwój stanu zapalnego w jelitach.
„Nie szukaliśmy konkretnego wirusa – chcieliśmy zbadać wszystkie potencjalne infekcje, które mogłyby mieć związek z nieswoistymi zapaleniami jelit” – wyjaśnia dr Scott Snapper. To główny autor badania i dyrektor Centrum Chorób Zapalnych Jelit w Boston Children’s Hospital. „Jednak kiedy EBV okazał się jednym z głównych podejrzanych, przeprowadziliśmy dodatkowe, bardziej szczegółowe testy, które potwierdziły nasze wyniki.”
Kolejne kroki: mechanizm działania EBV w chorobie Crohna
Naukowcy nie poprzestali na analizie próbek wojskowych rekrutów. Kolejne badanie objęło ponad 5 000 dzieci (średnia wieku: 11 lat), będących krewnymi pierwszego stopnia pacjentów z chorobą Crohna. W tej grupie nie udało się jednak wykazać istotnego statystycznie związku między EBV a chorobą Crohna. Według dr. Snappera może to wynikać z faktu, że dzieci te i tak miały już podwyższone ryzyko zachorowania z powodu wspólnych czynników genetycznych i środowiskowych.
Kolejnym krokiem badaczy będzie ustalenie, w jaki sposób EBV wpływa na układ odpornościowy i dlaczego zwiększa podatność na chorobę Crohna. Istnieją dwie główne hipotezy. Pierwsza sugeruje, że wirus może posiadać geny lub cząsteczki, które oddziałują z ludzkimi genami związanymi z podatnością na choroby autoimmunologiczne. Druga dotyczy białka przeciwzapalnego produkowanego przez EBV, które jest niezwykle podobne do ludzkiego IL-10 – kluczowego regulatora procesów zapalnych. Jeżeli organizm zacznie wytwarzać przeciwciała przeciwko temu białku, może to osłabić jego własną zdolność do kontroli stanów zapalnych. To w konsekwencji sprzyja rozwojowi choroby Crohna.
Przyszłość: nowe możliwości leczenia?
Eksperci podkreślają, że jeśli uda się zrozumieć mechanizm, w jaki EBV wpływa na układ odpornościowy, może to otworzyć drogę do nowych strategii terapeutycznych. Możliwe także, że opracowanie leków blokujących interakcję EBV z kluczowymi szlakami odpornościowymi mogłoby zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby Crohna lub łagodzić jej przebieg.
„Zrozumienie mechanizmów, poprzez które EBV wpływa na układ odpornościowy, może być kluczem do opracowania skuteczniejszych metod leczenia” – podsumowuje dr Snapper. „Nasze odkrycia sugerują, że wirusy mogą odgrywać większą rolę w chorobach autoimmunologicznych, niż wcześniej sądziliśmy.”
Odkrycie to rzuca nowe światło na rolę wirusów w chorobach zapalnych jelit. Może przyczynić się do opracowania bardziej skutecznych terapii dla milionów pacjentów na całym świecie. Kolejne badania będą kluczowe dla potwierdzenia tych wyników i ich przełożenia na praktykę kliniczną.
Źródło: https://answers.childrenshospital.org/crohns-epstein-barr/
