„Mamy pacjentkę, u której wykryto cholerę” – powiedział na antenie TVN24 dr Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny. Nie wiadomo jak doszło do zakażenia, bo kobieta nie opuszczała kraju. Cholera w Polsce to rzadkość. Jeśli występuje, to są to tzw. przypadki zawleczone, występujące u osób podróżujących w regiony zagrożone cholerą.
Cholera to ostra choroba biegunkowa wywoływana przez bakterię Vibrio cholerae. Choć w krajach rozwiniętych, takich jak Polska, praktycznie nie występuje, wciąż stanowi realne zagrożenie zdrowotne w wielu regionach świata. Szczególnie tam, gdzie brakuje dostępu do czystej wody i odpowiednich warunków sanitarnych. Warto wiedzieć, jakie są objawy choroby, jak można się zarazić i czy istnieje ryzyko zachorowania w Polsce.
Cholera w Polsce: co wiadomo?
Jak informuje TVN24, stan pacjentki jest ciężki. To starsza osoba, obarczona innymi chorobami przewlekłymi. Kobieta przebywa w szpitalu, a kwarantanną objęto blisko 30 osób, które miały kontakt z chorą. Nadzorem epidemicznym objęto ponad 80 osób. Dr Paweł Grzesiowski powiedział, że pacjentka pochodzi z województwa zachodniopomorskiego. Trafiła na leczenie do oddziału zakaźnego w Szczecinie. Sytuacja jest o tyle niezwykła, że ani pacjentka, ani nikt z jej otoczenia nie podróżował w ostatnim czasie. Nie wiadomo zatem, jak doszło do zakażenia, gdzie i w jakich okolicznościach.
Objawy cholery, przebieg choroby
Choroba ma zazwyczaj nagły początek i może bardzo szybko prowadzić do odwodnienia, a nawet śmierci, jeśli nie zostanie odpowiednio leczona. Do głównych objawów należą:
- Wodnista biegunka (tzw. „biegunka ryżowa” – jasna, bezbarwna, przypominająca wodę po ryżu),
- Wymioty,
- Silne odwodnienie – mogące wystąpić już w ciągu kilku godzin,
- Skurcze mięśni, suchość w ustach, zapadnięte oczy,
- Osłabienie, spadek ciśnienia krwi, przyspieszony puls,
- W ciężkich przypadkach: wstrząs hipowolemiczny i zgon.
U około 80% zakażonych choroba przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Jednak u 10–20% może dojść do bardzo ciężkiego przebiegu, wymagającego natychmiastowego leczenia
Jak dochodzi do zakażenia cholerą?
Bakteria Vibrio cholerae przenosi się głównie drogą pokarmową – przez:
- Picie skażonej wody,
- Spożycie zanieczyszczonej żywności (np. surowe owoce morza, niedogotowane warzywa),
- Kontakt z odchodami osoby chorej, który może pośrednio zanieczyścić środowisko.
Choroba nie przenosi się bezpośrednio z człowieka na człowieka, ale zanieczyszczenie otoczenia (np. studni czy żywności) prowadzi do szybkiego rozprzestrzeniania się zakażeń.
Występowanie cholery na świecie
Cholera nadal występuje endemicznie w wielu krajach Azji, Afryki i Ameryki Środkowej. Szczególnie narażone są obszary dotknięte:
- Katastrofami naturalnymi (np. trzęsienia ziemi, powodzie),
- Konfliktami zbrojnymi,
- Brakiem dostępu do czystej wody i opieki medycznej.
Skala zachorowań – dane WHO:
- Rocznie na świecie dochodzi do 1,3–4 milionów przypadków cholery,
- Liczba zgonów szacowana jest na 21 000–143 000 rocznie,
- W 2022 roku WHO odnotowała znaczący wzrost liczby ognisk cholery, m.in. w Haiti, Malawi, Syrii, Libanie i Demokratycznej Republice Konga.
Leczenie cholery
Podstawą leczenia jest nawadnianie – doustne (ORS, czyli doustne płyny nawadniające) lub dożylne w cięższych przypadkach. Czasem stosuje się antybiotyki, które skracają czas trwania choroby i zmniejszają ryzyko przenoszenia bakterii.
Brak leczenia prowadzi do szybkiej utraty płynów, co może zakończyć się zgonem nawet w ciągu kilkunastu godzin od wystąpienia objawów.
Cholera w Polsce: czy cholera nam zagraża?
W Polsce cholera praktycznie nie występuje. Każdy przypadek tej choroby podlega obowiązkowi zgłoszenia do inspekcji sanitarnej, ale w ostatnich latach:
- Nie odnotowuje się żadnych zachorowań,
- Ostatnie znane przypadki to pojedyncze zakażenia zawleczone z zagranicy (np. przypadek z Indii w 2008 roku),
- Nie dochodzi do lokalnej transmisji – czyli zakażeń na terenie kraju.
Brak przypadków cholery w Polsce wynika z:
- Powszechnego dostępu do bezpiecznej wody pitnej,
- Dobrej infrastruktury sanitarnej,
- Systematycznego monitorowania chorób zakaźnych.
Cholera: zagrożenie dla podróżnych
Polacy wyjeżdżający do krajów, w których cholera występuje endemicznie (np. Indie, Bangladesz, Demokratyczna Republika Konga, Haiti), powinni zachować szczególną ostrożność.
Zalecenia dla podróżnych:
- Pij tylko przegotowaną lub butelkowaną wodę,
- Unikaj surowych owoców morza, lodu w napojach i nieumytych warzyw,
- Myj ręce wodą z mydłem lub używaj środka dezynfekującego,
- Rozważ szczepienie przeciwko cholerze – dostępne w formie doustnej, szczególnie zalecane w przypadku dłuższego pobytu w rejonach endemicznych.
Więcej: TVN24